چکیده:
هدف مقاله حاضر مطالعه تجارب ژرفنگری معلمان متخصص دورۀ ابتدایی و ارائه الگویی برای توسعه آن در دانشجو- معلمان است. پژوهش حاضر از نظر روش، کیفی با رویکرد روایتپژوهی است. جامعه پژوهش شامل معلمان دورۀ ابتدایی، روش انتخاب مشارکتکنندگان نمونهگیری گلولهبرفی و ابزار گردآوری و تحلیل دادهها به ترتیب مصاحبه نیمهساختاریافته و روش تحلیل مضمون است. یافتههای پژوهش نشان دادند که الگوی روایتپژوهی مبتنی بر کاربست سه گام اصلی "مهارت فهم "، "اصول فهم" و "مضامین تربیتی" است. بر این اساس، مشاهده انفعالی- تاملی، خلاقیت، مدارا، پرسشگری و سکوت مهمترین مهارتهاییاند که معلمان متخصص در تعامل با رخدادهای زندگی حرفهای مورد استفاده قرار میدهند. بنیان فکری این مهارتها مبتنی بر کاربست اصولی همچون وجه بیهمتای انسان، محبت، ژرفاندیشی و مواجهه زیباشناسانه با هر تجربه زیسته است. تحققپذیری این گام، زمینهای مناسب برای نگاه ژرفنگرانه معلم متخصص در حوزههای شناخت، یادگیری، تدریس، ارزشیابی و رهبری آموزشی فراهم میسازد. دانشجو- معلمان میتوانند با بهرهگیری از الگوی پیشنهادی، بینشی ژرفتر از تجارب معلمان متخصص کسب کنند و آن را در زندگی حرفهای خویش بهکار بندند.
The present research has endeavored to study deep insight experiences of expert teachers of primary schools as an effort to provide a model to be expanded for student teachers to use. Taking a qualitative approach, the research used narrative inquiry. The statistical population consisted of primary school teachers. Snowball sampling was used, and data collection and analysis were carried out by means of semi-structured interviews and content analysis. The research findings indicated that the narrative inquiry model is based on the application of three main steps – “the skill of understanding”, “the basics of understanding”, and “developmental contexts”. Therefore, passive-reflective observation, creativity, tolerance, questioning and silence are the most important skills used by expert teachers when interacting with events in their professional life. The mental basis for these skills arises out of applying fundamentals to use such as endless human faculties, affection, deep insight and taking an aesthetic approach when confronting every lived experience. By materializing this step, a suitable ground will be provided for expert teachers’ insights into domains such as cognition, learning, teaching, assessment and educational leadership. Moreover, by using the model suggested in this study, student teachers can obtain deeper insight from expert teachers’ experiences and use it in their professional life.
خلاصه ماشینی:
تحقق پذيري اين گام ، زمينـه اي منـاسب براي نگاه ژرف نـگرانه معلم متخصص در حوزه هاي شناخت ، يادگيري ، تدريس ، ارزشيابي و رهبري آموزشي فراهم مي سازد.
ازسوي ديگر، يافته هاي پژوهشي نياز به بازنگري در برنامه هاي درسي دوره هاي مختلف نظام تربيت معلم را نشان مي دهند که مخاطب اصلي آن معلمان جوان و جديدالاستخدام هستند (خوش گفتار مقدم و خرازي ، ١٣٩٦؛ جمشيدي توانا و امام جمعه ، ١٣٩٥؛ مهرمحمدي ، ١٣٩٢؛ طاهري ، عارفي ، پرداختچي و قهرماني ،١٣٩٢).
تنوع تجربه هاي ژرف نگري معلمان متخصص مي تواند فرصتي ارزشمند براي افزايش کارايي معلمان جوان و توسعه اثربخشي نظام تربيت معلم ايجاد کند (قادري ،١٣٩٣).
براساس درک اين مسئله ، هدف پژوهش حاضر مطالعه تجارب ژرف نگري معلمان متخصص دوره ابتدايي و ارائه الگو براي دانشــجو - معلمان است .
بالاخره ديپاردو٤، ويتني ٥، فليشر٦، جانسون ٧، مير٨، مک کراکن ٩ و همکاران ، (٢٠٠٦) با بررسي دوره آمادگي سال ِ ِ اول معلمي دريافتند که تمرين ژرف نگري براي حل مشکلات موقعيتهاي معين مي تواند به معلمان جوان کمک کند تا يادگيري خود را ادامه دهند و مشکلات حرفه اي خويش را در زمينۀ دانش محتوايي حل و فصل کنند.
قرباني و ميرشاه جعفري (١٣٩٥) در پژوهش خود مأموريت اصلي دانشگاه فرهنگيان را تربيت معلماني توانمند و شايسته دانسته و براي تحقق يافتن هدف برنامه درسي کارورزي ، رويکرد تربيت معلم فکور را پيشنهاد کرده اند.
با عنايت به اين نکته الگوي مفهومي نشان مي دهد که در نخستين گام دانشجو - معلمان براي درک و استفاده از تجارب ژرف نگرانه معلم متخصص بايد به مهارتهايي توجه کنند که او بدانها آراسته است .