چکیده:
ظهور صفویان یکی از مهم ترین رویدادها ونقطه ی عطفی درتاریخ تشیع وایران محسوب می شود. صفویان توانستند نخستین دولت قدرتمند شیعی ملی را درایران تشکیل دهند. استقراراین دولت شیعی وملی باعث واکنش مخالفان داخلی ودشمنان خارجی گردید.سرکوب مخالفان داخلی ودشمنان خارجی موجب غلبه ی تفکر نظامی گری خصوصا درنیمه ی اول این دوران به عنوان یکی از ویژگی های عمده ی حکومت صفویان شدلذا نحوه ی مدیریت پادشاهان وفرماندهان عالیرتبه ی جنگ درهدایت نیروهای نظامی وغیر نظامی بسیار مهم بود این ماهیت نظامی ،حکومت صفویه رابرمسیری هدایت نمود که ضمن تمرکز براندیشه نظامی ویابه عبارتی کاربست تاکتیک های نظامی یه ترمیم ساختارهای آن باتوجه به توانمندیها وناتوانی های دوحکومت عثمانی وازبک درقالب تغییر الگوهای سنتی نظامی وطراحی مدل ترکیبی مرحله ای مبتنی برساختارعصبیتی وادارد.بابررسی تاریخ جنگ های نظامی درعصرصفوی به وضوح نقش وتاثیر شگرف این مدل نظامی درموفقیت های نظامی سپاه صفوی قابل ملاحظه است. این پژوهش ضمن تحلیل وبررسی تاکتیک های نظامی آن دوران اخص درنیمه ی اول آن عصر، به واکاوی این الگوی نظامی می پردازد.
The rise of the Safavids is one of the most important events and a turning point in the history of Shiism and Iran. The Safavids were able to form the first powerful national Shiite state in Iran. The establishment of this Shiite and national government provoked the reaction of domestic opposition and foreign enemies. The suppression of internal opposition and foreign enemies led to the dominance of militaristic thinking, especially in the first half of this period, as one of the main features of the Safavid rule. Therefore, how the kings and high-ranking commanders of the war managed to lead the military and civilian forces was very important.This military nature led the Safavid government to focus on military thinking, in other words on the application of military tactics, to repair its structures according to the capabilities and inability of the two Ottoman and Uzbek governments in the form of changing traditional military patterns and designing a hybrid model based on nervous structure.Examining the history of military wars in the Safavid era, the role and impact of this military model on the military successes of the Safavid Corps is clearly visible. This study, while analyzing the military tactics of that particular period in the first half of that era, examines this military model
خلاصه ماشینی:
ترکيب و استعداد 163 ارتش ايران در زمان صفوي تنها داراي نيروي زميني بوده که آن هم به دو بخش تقسيم ميشده است : نيروي نظاميهميشگي سلسله ي صفويه برپايه ساختارعصبيتي براي عملياتي نمودن تاکتيک ترکيبي مرحله اي: قبل از ورود به اين بخش لازم است تاريخچه اي کوتاه ازقزلباشان به عنوان نيروهاي اصلي شاه اسماعيل اول رابيان نماييم .
166 ٨-سعي شود که جنگ را درآخرروز انجام دهند تااگر ناتواني درجنگ نيز مشهوداست دراثر تاريکي شب دشمن حرکات تاکتيکي آنان را نتواند به خوبي رصد نمايدواگر زماني نياز به عقب نشيني شد بتوانندبا بهره گيري از تاريکي شب با کمترين تلفات از عرصه ي جنگ بگريزند ٩-زمين جنگ وسيع باشد تا بتوان الف ) برنامه ها و استراتژي نظاميرا به خوبي اجرا نمود و ب )اگر تصميم بر آن شد تا درآنجا قصبه اي بناگرديده و تجهيزات نظاميخود را در آن جاسازي نمايند به راحتي اين مهم ميسر شود (محمد بن منصوربن سعيد ،١٣٦٤ ،صص ٣١٤-٣١٩) آموزش نوين سپاه در جهت عملياتي نمودن الگوي ترکيبي مرحله اي شاه عباس اول به هنگام جلوس ١٧سال سن بيشترنداشت .
تفنگچيان هنگام راه پيمايي و لشکرکشي بر اسب سوار ميشدند، ولي هنگام پيکار در ميدان هاي جنگ بيشتر پياده تير اندازي ميکردند(همان ،ص ٤٠) 168 البته تعليم و آموزش سپاهيان در اين دوره زياد دوام نداشت و بعد از شاه عباس اول ، ايرانيان به تدريج از مجالست با اروپاييان خودداري کردند و موضوع آموزش فنون نظاميبا روش اروپاييان متوقف شد ايرانيان استفاده از توپ را در مقابل دشمن عاجز و عليه افراد بشر، ناجوانمردانه و همچنين باعث کند شدن حرکت سوار نظام ميدانستند، به طوري که بالاخره صنف توپخانه ايران در زمان سلطنت شاه عباس دوم (١٠٥٢- ١٠٧٧ ق ) منحل گرديد.
(
, 
, 
)
