چکیده:
بر اساس گزارش بانک جهانی در سال 2021، بخش کشاورزی 70 درصد آب شیرین را مصرف میکند. از این رو، مدیریت و استفاده بهینه آب و آینده نگری درباره مصرف آب مجازی در بخش کشاورزی ضروری است. دسترسی محدود، توزیع نابرابر منابع آب، تغییر اقلیم و روند افزایشی تقاضای آب در سطح بینالمللی، بر اهمیت این موضوع افزوده است. با آگاهی از این وضعیت، هدف اصلی مطالعه حاضر، بررسی تراز آب مجازی گروه کالاهای منتخب کشاورزی استان مازندران با کشورهای مستقل مشترکالمنافع (CIS) در سال 1397 میباشد. در این مطالعه با بهکارگیری نرمافزارهای CROPWAT و OPTIWAT، ابتدا نیاز آبی گیاهان محاسبه شده و سپس، با پردازش دادههای تجارت خارجی استان مازندران با CIS، تراز تجاری آب مجازی محصولات کشاورزی محاسبه شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد تراز تجاری آب مجازی استان مازندران با CIS در سال 1397، 76/2816 میلیون مترمکعب بوده که نشانگر صرفه جویی در منابع ملی آب در تجارت خارجی استان میباشد. توصیه سیاستی این مطالعه، توجه ویژه به موضوع آب مجازی و ترکیب آن در اسناد بالادستی در راستای صرفه جویی ملی آب و پایداری اجتماعی، اقتصادی و محیط زیست میباشد.
According to World Bank Report (2021), the agricultural sector consumes 70 percent of global freshwater. Therefore, managing and exploiting water resources optimally as well as future planning in this sector is necessary. Limited access to water endowments, unequal distribution of water resources, climate changes and increasing global water demand have increased the importance of the issue. Aware of this situation, the main purpose of this study is to investigate the virtual water balance of selected agricultural products in Mazandaran Province with the Commonwealth of Independent States (CIS) in 2018. In this paper, by using CROPWAT and OPTIWAT software, first the water requirement of plants has been calculated and then, by processing the data of foreign trade of Mazandaran province with CIS, the trade balance of virtual water for selected agricultural products has been measured. The results of the present study show that the trade balance of virtual water in Mazandaran Province with the CIS in 2018 was 2816.76 million cubic meters, which indicates overall saved national water resources.The policy recommendation of this study is to pay special attention to virtual water and its combination in the upstream documents in order to conserve national water as well as social, economic and environmental sustainability.
خلاصه ماشینی:
Ewing کارآمدترين و مناسب ترين بخش هاي اقتصادي تا حدودي منطبق با نظريه نئوکلاسيک تجارت بين الملل است که بر اساس آن ، وفور نسبي منابع طبيعي عامل تعيين کننده مزيت نسبي و تخصص گرايي در توليد محسوب شده و در اين چارچوب ، کشورهاي با دسترسي محدود به آب بايد در 1 کالاهايي تخصص پيدا کنند و آنها را صادر کنند که به نسبت آب بري کمتري دارند (فرامرزي و همکاران ، ٢٠١٠).
هدف اصلي مقاله حاضر، بررسي تراز تجاري آب مجازي استان مازندران با کشورهاي مستقل مشترک المنافع (CIS)٢ در گروه کالاهاي منتخب کشاورزي ميباشد و براي اين منظور، از نرم افزارهاي CROPWAT وOPTIWAT استفاده شده و نياز آبي گياهان در سال ١٣٩٧ محاسبه شده است .
همچنين ، بر اساس اين مطالعه ، کل ردپاي آب در محصول ذرت معادل ٣٨٨ مترمکعب بر تن (٥٨ درصد سبز، ٢٥ درصد آبي و ١٧ درصد خاکستري) برآورد شده است که نشان ميدهد آب مجازي سبز در مقايسه با ساير اجزاي آب مجازي، سهم عمده اي را در توليد ذرت استان بوئنوس آيرس دارد.
Gross virtual water exported سرانجام براي محاسبه خالص واردات يا تراز تجاري آب مجازي (NVWI١) از رابطه زير استفاده شده است : )به تصویرصفحه رجوع شود) شکل (١) مراحل محاسبه تجارت آب مجازي را خلاصه ميکند.
نمودار (٣) نيز وضعيت تجارت آب مجازي محصولات کشاورزي استان مازندران را با منطقه CIS به تفکيک آب سبز و آب آبي براي سال ١٣٩٧ نشان ميدهد.