تحریر فارسی تقویم الادویه علایی مغربی و متون موازی آن مقاله

مطالعات تاریخ اسلام تابستان 1401 - شماره 53 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎25 صفحه - از 5 تا 29 )

کلیدواژه ها: تقویم الادویه علایی مغربی المنجح فی التداوی من جمیع صنوف الامراض و الشکاوی حاجی زین‌العطار شیرازی اختیارات بدیعی نام‌داروی هندی متون موازی علایی مغربی, تقویم الادویه, المنجح فی التداوی من جمیع صنوف الامراض و الشکاوی, حاجی زین‌العطار شیرازی, اختیارات بدیعی, نام‌داروی هندی, متون موازی ‘Alā’ī Maghribī, Taqwīm al ’Adwīyah, Al Munjiḥ fī al tadāwī min Ṣunūf al ’Amrāẓ wa al Šakāwī, Hājī Zayn al ‘Aṭṭār al Šīrāzī, Iḳtiyārāt e Badī’ī, Medicament names in Indian language ‘Alā’ī Maghribī Taqwīm al-’Adwīyah Al-Munjiḥ fī al-tadāwī min Ṣunūf al-’Amrāẓ wa al-Šakāwī Hājī Zayn al-‘Aṭṭār al-Šīrāzī Iḳtiyārāt-e Badī’ī Medicament names in Indian language دارو تحریر فارسی مدخل دست‌نویس کتابخانۀ

fa en

چکیده:

رسالۀ نخست مجموعۀ 2743 کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی -که فهرست‌نگاران آن را اثری از حبیش تفلیسی انگاشته‌اند- تحریری فارسی از جدول‌های داروشناسی تقویم الادویه علایی مغربی (ح 550ق) است که محرر علاوه بر افزودن سطری به جدول‌ها برای یادکرد نام‌‌داروهای هندی، چند مدخل جدید و نکاتی پرشمار به مدخل‌های دیگر افزوده‌ است. مقایسۀ افزوده‌ها با منابع داروشناسی دورۀ اسلامی، نشان از آن دارد که محرر قطعات بسیاری را از اختیارات بدیعی (تألیف 770ق) بی‌یادکرد مأخذ وام گرفته و از منابعی دیگر نیز بهره برده ‌است. از این رو و البته با توجه به قدمت نسخه، می‌توان روزگار احتمالی فعالیت محرر را به نیمۀ دوم سدۀ نُهم تا نیمۀ نخست سدۀ دهم قمری محدود کرد. چنین می‌نماید که دست‌نویس 2231 کتابخانۀ دیوان هند نیز نسخه‌ای دیگر از این تحریر باشد. پس برای ویراست انتقادی این تحریر کم‌نسخه، باید از اصل عربی (در تصحیح بخش‌های مترجَم)، منابع مترجم و به‌ویژه اختیارات بدیعی (در مطالب افزوده) و شماری از آثار فارسی دربردارندۀ نام‌داروهای هندی (در تصحیح نام‌های هندی) به عنوان متون موازی بهره برد.

خلاصه ماشینی:

تحرير فارسي تقويم الادوية علايي مغربي و متون موازي آن 1 هدي اويارحسين 2 يونس کرامتي رسالۀ نخست مجموعۀ ٢٧٤٣ کتابخانۀ مجلس شوراي اسلامي -که فهرسـت نگاران آن را اثـري از حبيش تفليسي انگاشته اند- تحريري فارسي از جدول هاي داروشناسـي تقـويم الادويـۀ علايـي مغربـي (ح ٥٥٠ق ) است که محرر علاوه بر افزودن سطري به جدول ها براي يادکرد نام داروهـاي هنـدي، چنـد مـدخل جديد و نکاتي پرشمار به مدخل هاي ديگر افزوده است . با توجه به توضيحات فهرسـت نگار دربارة شکل جدول و عناوين آن پيداست که اين جدول بايد بخشي از روايت فارسي ديگري از تقويم الادوية علايي باشد که در آن برخلاف تحرير فارسـي موضـوع ايـن جستار، ساختار جدول همانند اصل عربي اسـت و افـزودة مهـم «نـام دارو بـه زبـان هندي» نيز در آن نيامده است . متون موازي اين تحرير فارسي نيز به ترتيب اهميت عبارت اند از: اصل عربي تقويم الادوية و منابعي که محرر در تکميل اثر به آنها مراجعه کـرده است . تبار دست نويس عربي مورد استفاده در تحرير فارسـي بـه عنـوان مهم تـرين مـتن موازي آن براي دستيابي به اين متن موازي، گرچه ويراست انتقـادي کمـابيش قابـل اعتمـادي از تقويم الادوية (چاپ مصر) در دسترس بود، اما از آنجا که محرر فارسي علي القاعـده به يک دست نويس مراجعه کرده يا حداکثر آن را با دست نويسي ديگر مقابله کـرده است ، تلاش شد تا تبار دست نويس مورد استفادة محرر فارسـي شـناخته شـود؛ زيـرا دست نويسي هم تبار با دست نويس مورد استفادة محرر، بيش از دست نويس هاي ديگـر و حتي بيش از هر ويراست انتقادي ميتواند به عنوان متن موازي در تصـحيح تحريـر فارسي به کار آيد؛ زيرا اشکالات احتمالي موجود در دست نويس مبناي کـار محـرر، به احتمال قوي به تحرير فارسي نيز راه يافته است و در چنين مواردي مقايسۀ تحرير با دست نويسي ديگر از اصل عربي و به ويژه با ويراسـت انتقـادي آن -کـه شـايد ايـن اشکالات در آن نباشد- مصحح را از نزديک شدن به «آنچه احتمـالاً محـرر نوشـته است » دور خواهد کرد.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود