چکیده:
نظریات تحلیل گفتمان با پلی که میان زبانشناسی و علوم اجتماعی و سیاسی زده، عرصه جدیدی را به روی نقد ادبی گشوده است. برخی از نظریات بیشتر به سمت زبانشناسی و برخی دیگر بیشتر به سمت علوم اجتماعی و سیاسی گرایش دارند؛ اما نقطه اشتراک همه آنها کشف گفتمانهای اجتماعی و سیاسی حاکم بر متن از طریق کشف نشانهها است. نظریه تحلیل گفتمان لاکلا و موف بیش از دیگر نظریهها به سمت علوم اجتماعی و سیاسی متمایل است و همچنین به سیالیت نشانهها تاکید دارد. گفتمان ادونیس نیز بر محور همین سیالیت بنا شده و از این رو روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف برای بررسی مولفههای این گفتمان در جهت رسیدن به اهداف اجتماعی- سیاسیاش میتواند نتیجهبخش باشد. این پژوهش در پایان به این نتیجه میرسد که گفتمان ادونیس، گفتمان تغییر و اصلاحطلبی است و به دنبال مبارزهای است که سلاح آن، قدرت زبان است. وی راه برون رفت کشورهای عربی از عقبماندگی را بازخوانی دوباره مفاهیم ارزشی میداند، چراکه معتقد است این مفاهیم در طول تاریخ به آنچه که نظام قدرت به آنها تحمیل کرده، آلوده شدهاند. همچنین نتیجه میگیرد که شعر با ترغیب افراد جامعه با ساختن جامعه بهتر، آنها را به سوژههای انقلابی مبدل میسازد. روش پژوهش نیز بدین صورت است که دالهای مختلف از درون شعر استخراج شده و در راستای پاسخ به سوالات پژوهش طبق نظام تحلیل گفتمان لاکلا و موف که ارتباط میان دالها و نیز میان گفتمانها را بررسی میکند، به تحلیل اثرگذاری اجتماعی – سیاسی گفتمان ادونیس پرداخته میشود.
Bridging among linguistics, social and political sciences, discourse analysis opened up a new horizon to literature. Some theories lean to linguistics, some to social and political sciences. The common idea among them, however, is to explore the socio-political discourses governing the text through exploring the signs. Mauffe and Laclao’s discourse analysis theory is based more on social and political sciences and emphasizes the fluidity of sins. Adonis’s discourse is constituted based on this fluidity, and that is why Mauffe and Laclao’s discourse analysis can prove helpful in studying these items of discourse to achieve the socio-political aims. This study concludes that Adonis's discourse is a discourse of change and reform, and seeks a struggle whose weapon is the power of language. He sees the Arab countries' way out of backwardness as re-reading the concepts of value because he believes that these concepts have historically been contaminated by what the regime has imposed on them. He also concludes that poetry, by persuading people in society to build a better society, turns them into revolutionary subjects. The research method is that different signs are extracted from the poem and in order to answer the research questions according to Laclau and Moff's discourse analysis system, which examines the relationship between signs and also between discourses, analyzes the socio-political impact of Adonis's discourse. It becomes.
خلاصه ماشینی:
لذا هدف اين پژوهش برداشـتن قـدمي بـراي ورود به عرصه نقد ادبي جديد است و در پي پاسخگويي به سؤالات زير است : ١- مؤلفه هاي گفتمان ادونيس چيست و آيا مي تواند بـه شـکل کـاربردي در تحـولات اجتماعي مورد بهره برداري قرار گيرد؟ ٢- چگونه گفتمان متکي بر قدرت شعر مي تواند سوژه فعال سياسي پرورش دهد؟ پيشينه پژوهش درباره تحليـل شخصـيت ادونـيس و شـعر او کتاب هـا و مقـالات متعـددي در ادبيـات فارسي و عربي تأليف شده است .
نظريه تحليل گفتمان لاکلا و موف بر ايـن پايـه استوار است که نبايد بر يک گفتمان غالب و مسلط اصـرار کـرد، بلکـه در هـر فضـايي گفتمان هاي متعدد وجود دارد که همگي به نوبه خود اهميت دارند؛ اما دال هـايي کـه در ميان اين گفتمان ها شناورند و نيز ابتکار عمل و توانايي يک گفتمان در کاربرد آن ها سبب مي شود که دال مرکزي آن گفتمان هژموني گرديـده و بولـد شـود؛ امـا ايـن امـر هرگز ثابت و دائمي نيست ؛ چراکه دال ها دائما در حال تغيير هستند و ميان گفتمان ها مبادله مي شوند.
اين انتخاب به معناي ناديده گرفتن ارزش هاي ديگر يا ناچيز شمردن آن ها نيست بلکه تنها يک معنا دارد و آن اينکه انسان نميگيرد، نمي توانـد بگيـرد جـز چيـزي را کـه بـا تجربه ، زندگي ، و تفکرش همخواني داشته باشد؛ اما هر شاعر حقيقـي عـلاوه بـر ايـن ميراث ، از خودش هم ميراثي دارد»(ادونيس ، ١٩٨٥: ٤٤-٤٥).