چکیده:
یکی از برجسته ترین عواملی که در پیشرفت علمی یک کشور نقش دارد، سیستم آموزشی و محتوای کتابهای درسی آن کشور است. میتوان با بررسی و مقایسه کتب ایران با سایر کشورها در پیشرفت علمی کشور نقش چشمگیری داشت و باعث بهتر شدن محتوای کتب درسی شد. پژوهش حاضر به منظور مقایسه ساختار محتوایی کتاب شیمی ایران با کتاب شیمی اتیوپی انجام شد. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، دو موضوع از ساختار اتم (مدل اتمی بوهر و اعداد کوانتمی) انتخاب شدند. داده های پژوهش مطابق مدل بردی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نشان داد که ﺑﺮرﺳﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪی ﮐﺘﺐ درس ﺷﯿﻤﯽ ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ دو ﮐﺸﻮر، ﻧﮑـﺎت ﻗـﻮت و ﺿـﻌﻒ آنها را ﻣﺸـﺨﺺ می نماید. نتایج نشان می دهد که برای رفع برخی مشکلات آموزشی و کاستیهای مفاهیم علمی در کتب یادشده باید تغییراتی مانند توجه بیشتر به آموزش شیمی معدنی، ارائه شکل و جدول بیشتر، عمیق کردن آموزش بعضی مفاهیم و... به وجود آورد ﺗـا مطلوبیت این کتابها افزایش یافته و کیفیت آموزش از طریق آنها بیشتر گردد.
One of the most obvious factors that play a role in the scientific progress of a country is the educational system and the content of textbooks of that country, so by examining and comparing the books of Iran with other countries, it can play a significant role in the scientific progress of the country and improving the content of textbooks. The present study was conducted in order to compare the content structure of the Iranian chemistry book with the Ethiopian chemistry book. In order to achieve the goals of the research, two topics of atomic structure (Bohr atomic model and quantum numbers) were selected. The research data were analyzed according to Brady's model. The results showed that by examining and comparing the secondary chemistry textbooks of two countries, the strengths and weaknesses of each can be identified. Therefore, we conclude that in order to solve some educational problems and shortcomings of scientific concepts in the mentioned books, if possible, changes can be made such as paying more attention to the teaching of inorganic chemistry, providing more figures and tables, deepening the teaching of some concepts, etc. In scientific researches, compilation and editing of textbooks of Iran should be used by respected enthusiasts.
خلاصه ماشینی:
براي مثال مي توان به آموزش مبحث الکتروشيمي در کتاب هاي دو کشور اشاره کرد که در کتب ايراني زنگ زدن فلزات به طور کامل و با توجه به آخرين يافته هاي علم شيمي و قوانين قراردادي جديد آموزش داده شده است ، درحالي که همين مطلب در کتب ترکيه بر اساس يافته هاي چهل سال گذشته تدوين گرديده است و يا در نشان دادن بار الکتريکي يون ها کتاب هاي شيمي ترکيه داراي معايب اساسي هستند (رحيم زاده علي اصغر، ١٣٩٠).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٢- نمونه تصوير محتواي کتاب شيمي کشور اتيوپي از مبحث اعداد کوانتمي ٢-تفسير به ملاحظه محتواي دو کتاب مي توان دريافت که در کتاب شيمي پايه ي دهم کشور ايران چينش محتوا براي يادگيري بهتر مباحث مربوط به اعداد کوانتومي فرعي و اصلي، لايه هاي الکتروني، زير لايه هاي الکتروني، آرايش الکتروني فشرده و گسترده به خوبي صورت گرفته است .
در کتاب شيمي پايه دهم دبيرستان ايران براي آموزش توزيع الکترون در لايه ها و زير لايه ها از جدول تناوبي زير (شکل ٣) استفاده شده که در ادامه به مزاياي اين چينش و ارتباط آن براي يادگيري بهتر دانش آموزان پرداخته شده است : ١- اين جدول نشان مي دهد که عناصر جدول تناوبي را به طورکلي در چهار دسته بارنگ هاي مختلف نشان مي دهد (قرمز= دسته S، آبي= دسته P، سبز=دسته d، زرد= دسته f).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٣- جدول تناوبي استفاده شده در کتاب شيمي پايه دهم ايران ٣- با استفاده از اين جدول دانش آموز به صورت عيني و با شمارش خانه هاي رنگي در هر دوره ياد مي گيرد که حداکثر گنجايش الکترون در هر زيرلايه چند الکترون است (زير لايه ١٠=d ,٦=p ,٢=s و ١٤=f الکترون گنجايش دارد).