نظریه‌های انحطاط تمدن اسلامی مقاله

جامعه شناسی تاریخی بهار و تابستان 1401، سال چهاردهم - شماره 1 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎48 صفحه - از 189 تا 236 )

کلیدواژه ها: انحطاط تمدن اسلامی نظریه‌های تهاجمات بیرونی نظریه‌های درون‌ساختاری Degeneration Keywords: Islamic civilization Theories of external aggression Theories of internal structure Islamic civilization, Degeneration, Theories of external aggression, Theories of internal structure انحطاط تمدن اسلامی نظریۀ افول تمدن اسلامی غرب تاریخ مغولان

fa en

چکیده:

برآمدن و برافتادن تمدن ‌های گوناگون بشری از حوادثی بوده که توجه بسیاری از اندیشمندان در حوزۀ تاریخ، تمدن ‌پژوهی و جامعه ‌شناسی را به خود معطوف کرده است. تمدن اسلامی نیز که در سده ‌هایی از تاریخ، از درخشش خیره ‌کنندۀ علمی برخوردار بود، اما در ادامۀ حیات خویش به افول علمی دچار شد، اذهان اندیشمندان و پژوهشگران را به پرسش در چگونگی و چرایی علت افول یا انحطاط آن درگیر ساخت. پرسش قابل طرح این است که آیا در بررسی انحطاط تمدنی اسلام، جدای از علل و عواملی که استدلال شده، نظریه‌ یا نظریه ‌هایی مطرح شده است؟ هدف این مقاله، ارائه و دسته ‌بندی نظریه ‌های انحطاط تمدن اسلامی از خلال علل و عوامل گوناگونی است که در این باره مطرح شده است. یافتۀ پژوهش نشان داده است که از دیدگاه‌‌های مطرح‌شده در چرایی افول تمدن اسلامی می‌توان نظریه‌‌هایی را برساخت که یا نگاه به عوامل درون‌تمدنی دارند یا به عوامل برون ‌تمدنی نظر کرده ‌اند.

خلاصه ماشینی:

org/0000-0002-0894-9777 189 مقدمه گسترش سريع جغرافيايي اسلام و پيشرفت علمي و تمدني شگرف مسلمانان و نيز زوال و افول تمدن اسلامي پس از سده ها درخشش و پرتوافشاني، توجه بسياري از انديشمندان را به خود جلب کرده است . برخي از اين نظريه ها را ميتوان از نظريه هاي عام و کلي که از سوي تمدن پژوهان ، جامعه شناسان و فيلسوفان تاريخ دربارة انحطاط تمدن ها ارائه شده است دريافت کرد و دربارة انحطاط تمدن اسلامي نيز به کار بست ؛ نظير نظريۀ زيستي ـ چرخه اي يا دوريبودن تاريخ و تمدن ؛ نظريۀ عصبيت ابن خلدون ؛ نظريۀ ساختاري و تضاد دانش و ارزش ويل دورانت و نظريۀ چالش و پاسخ آرنولد توين بي. 190 پيشينۀ پژوهش با اينکه مقالات متعددي دربارة علل و عوامل انحطاط تمدن اسلامي به زبان هاي اروپايي، عربي و فارسي منتشر شده که نام بردن از آن ها به تطويل ميانجامد، اما بيشتر به بررسي اين عوامل از ديدگاه انديشمندان جهان اسلام پرداخته و به طرح نظريه هاي انحطاط توجه نداشته اند. شکيب ارسلان (بيتا) در کتابي که به طور خاص در علل عقب ماندگي تمدني مسلمانان نگاشته ، دو دسته عوامل داخلي (نظير جهل ، علم ناقص ، فساد اخلاقي، ترس ، نااميدي و استبداد) و خارجي (تأثير و نفوذ کشورهاي غربي در اشکال سياسي، اقتصادي و تبليغي در جهان اسلام و هم جواري کشورهاي اسلامي با کشورهاي استعماري) را در فرايند انحطاط مؤثر دانسته است (ارسلان ، بيتا، صص .

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود