چکیده:
اگر مضامین امروزه با کمک اسطوره‌های کهن مورد عنایت قرار بگیرد، با نوعی تجربۀ اسطوره‌ای روبه‌رو هستیم. دریای و همسان های آن نیز از این قاعده مستثنی نیست. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و با روش اسنادی-کتابخانه‌ای با فیش برداری مطالب و دستهبندی و اولویّت گذاری آنها انجام پذیرفته است. دریا مظهر بی کرانی، زندگی، وسعت، ژرفا، شوری، حرکت، و نظایر آن است. در شعر معاصر (مخصوصا: نیما، شاملو، اخوان، سهراب، و فروغ)، از این پدیده و همسان‌های آن سمبلیک وار یاد شده است. دریا در شعر فارسی از مفهومی نمادین، اسطوره‌ای، مذهبی، ادبی، عاشقانه و عارفانه برخوردار بوده که درک آن برای رسیدن به زیرساخت‌های اندیشۀ شاعر اهمیت به‌سزایی دارد. نیما دو قشر آسیب پذیر و مرفه جامعه را با خط ساحل دریای اسرار از یکدیگر جدا می کند. در آنیمیسم شاملو، اسطورۀ منفی نگرانۀ تناسخ روح شیطانی در وجود انسان با عنوان شکستن و تسخیر دریا آمده است. شاملو از اسطورۀ خودشناسی انسان نخستین با عنوان غواصی در دریا یاد کرده است. شعر اخوان با بیانی فاخر، اسطوره‌ای، سنت‌گرا، نمادین و با دیدی تلخ و منفی نسبت به جامعه‌ی معاصر بیان شده است. وی از نسبت دیرینه و اسطوره‌ای بین آب و آتش سخن گفته است. سهراب، در نمادپردازی اسطورۀ آب و دریا بیش از دیگر شاعران یاد شده سهم دارد. تعابیر جدید فروغ در بیان اسطورۀ دریا، با لحنی سورئال بیان شده است.
If today's themes are helped by ancient myths, we have a kind of mythical experience. The sea and its
similarities are no exception. The sea represents infinity, life, breadth, depth, saltiness, movement, and the
like. Contemporary poetry (especially Nima, Shamlou, Akhavan, Sohrab, and Forough) has referred to this
phenomenon and its similarities symbolically. The sea in Persian poetry has a symbolic, mythical, religious,
literary, romantic and mystical meaning that its understanding is important to realize the infrastructure of
poet's thought. Nima separates the two vulnerable and affluent strata of society by the shoreline of the secrets
sea. In Shamlou's Animism, the negative myth of the reincarnation of the evil spirit in human existence is
mentioned as the breaking and conquest of the sea. Shamlou mentions the self-knowledge myth of the first
human as diving at sea. Akhavan's poetry has been expressed in a magnificent, mythical, traditionalist,
symbolic way and with a bitter and negative view on the contemporary society. Sohrab is more involved in
the mythical symbolism of water and sea than the other poets mentioned above. Forough's new
.interpretations of the mythical expression of sea are expressed in a surreal tone
خلاصه ماشینی:
نمادپردازي اسطورة دريا و همسان هاي آن در شعر معاصر فارسي (مورد مطالعه : نيما، شاملو، اخوان ، سهراب ، فروغ ) گلي،مجتبي به ياد مرواريد وجود استادم ، زنده ياد: دکتر تقي وحيديان کاميار استاديار و عضو هيئت علمي تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامي مشهد تاريخ دريافت :١٤٠١/١١/٢٦ / تاريخ پذيرش : ١٤٠٢/٢/٢٠ چکيده اگر مضامين امروزه با کمک اسطوره هاي کهن مورد عنايت قرار بگيرد، با نوعي تجربۀ اسطوره اي روبه رو هستيم .
(سپهري، ١٣٨٩: ٢١٨) شاعر خويشتن را از ساحل خواب به درياي ژرف خلوت شبانه ميبرد (از ساحل خود را در آب افکندن = تعمدا خود را در درياي معرفت ازلي فناکردن ): دسـت از دامـــان شب برداشتــم تــا بياويزم به گيسوي سحــر خويش را از ساحل افکندم در آب ليــک از ژرفاي دريا بيخبــر (همان : ٤٣) زندگي در اين عالم بسان موج سرابي است که چون خواب ، جنبه ي حقيقي ندارد: هر قـدم پيش رود، پاي افــق چشــم او بينـد دريــايي آب اندکــي راه چو ميپيمـــايد ميکند فکر که ميبيند خواب (همان : ٥٢) در دنياي غم و اندوه ، قطره اي از خنده هاي هميشگي، براي ريختن به درياي دل و کسب شادماني، وجود ندارد (قطره رمزي از روشن شدن بارقه ي خنده و اميد در دل ): خنده اي کو که به دل انگيزم ؟/ قطره اي کو که به دريا ريزم ؟ (همان : ٥٧) در سخن شاعر، با دريا و مظاهر آن چون قطره ، گرداب و موج نيز مواجه ميشويم .
ولي دريا و همسان هاي آن در شعر اخوان با بياني فاخر، اسطوره اي، سنت گرا، نمادين و معمولا با ديدي تلخ و منفي نسبت به جامعه ي معاصر بيان شده است .
٢ The Symbolism of the Sea Myth and its Parallels in Contemporary Persian Poetry (Study (case: Nima, Shamlou, Akhavan, Sohrab, Forough Mojtaba Goli phd (assistant professor) Faculty member, Islamic Azad University, Mashhad Branch, Mashhad, Iran deargoli@gmail.
(
, 
, 
)
