چکیده:
پهنه‌بندی تخریب اراضی برای مدیریت بهینه آنها لازم و ضروری است. در پژوهش حاضر پتانسیل مدل مدالوس اصلاح شده و تلفیق آن با منطق فازی برای پهنه‌بندی بحران تخریب اراضی در شهرستان سمیرم استان اصفهان با مساحت 5224 کیلومترمربع مورد بررسی قرار گرفته است. درگام اول، بر اساس وضعیت منطقه، شش معیار شامل اقلیم، خاک، پوشش گیاهی، آب زیرزمینی، فرسایش آبی و مدیریت با بیست و پنج شاخص، برای ارزیابی میزان تخریب اراضی، مد نظر قرارگرفت. شاخص‌ها بر اساس میزان تأثیرشان برفرایند تخریب، کمی و به هر کدام از آنها طبق منطق فازی امتیازی بین0 تا 1 داده شد و در مقیاس پیکسل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که 2 درصد از سطح منطقه در کلاس خفیف تخریب، 84 درصد منطقه در کلاس متوسط و 14 درصد منطقه در کلاس شدید قرار دارد. از میان معیارها مورد مطالعه کیفیت مدیریت، کیفیت پوشش گیاهی و کیفیت فرسایش آبی دارای بالاترین امتیاز و از میان شاخص‌ها، شاخص حفاظت پوشش گیاهی در برابر فرسایش، کاربری مرتع و بارندگی بیش از 70% در تخریب منطقه نقش داشتند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تبدیل اراضی مرتعی به زمین‌های کشاورزی، چرای بیش از حد دام و خشکسالی از عوامل اصلی ایجاد بحران تخریب اراضی در منطقه مطالعاتی می‌باشند.
Mapping land degradation is essential for appropriate management. In present study, the potential of revised MEDALUS model and its integration with fuzzy logic in land degradation crisis mapping has been investigated in the Semirom County of Isfahan Province with more than 380 mm of rainfall. The study area has a semi-arid climate. Most of annual precipitation occurs in winter while less in summer. Altitude in the area is relatively high, ranging from 1707 to 4393 m, with the peaks in the Zagros Mountains. Due to large altitudinal range and human activity influences, there are a large number of vegetation types and a range of conditions in the rangelands. In recent years, grazing and other activities, such as the construction of the Hana Dam and land use changes, have degraded the existing rangelands, especially those around the agricultural lands in Semirom County. First, based on the characteristics of the study area, six desertification indicators including climate, soil, vegetation, groundwater, water erosion and management quality were selected. Then, 25 indices affecting the quality of each indicator were mapped and assigned a value between 0 and 1 using fuzzy logic option in GIS environment at pixel- size scale. According to the results, a 7% of the study area was classified as slight, 84% as moderate and 14% as severe degradation. Results also showed that the management, water erosion and vegetation indicators and the indices of the rangeland land use, vegetation resistance against erosion and rainfall were the most important factors with more than 70% effectiveness in the land degradation of the study area. The findings of this study indicate that the conversion of rangelands to agricultural land, overgrazing and drought are main factors of land degradation crisis in the study area.
خلاصه ماشینی:
1 Warren 2 Barrio 3 Bai 4 Prăvălie 5 Akbari 6 Matin and Behera 7 Perovic et al 8 Mediterranean Desertification and Land Use, MEDALUS 9 Kosmas et al بررسـي حسـاسيت اراضي به تخريب با استفاده از مدل مدالوس در جنوب غرب اسپانيا نشان داد که نقشه تخريب اراضـي تهيه شـده طي اين تحقيقات نسبت به ساير مدل ها بهتر و با شرايط طبيعي سازگارتر است (رينالدس ١، ٢٠٠٨).
با توجه به روند صــعودي تخريب اراضــي در منـاطق خوب آب و هوايي مـاننـد منـاطق نيمه خشـــک ايران (جعفري و همکاران ٥، ٢٠١٧)، هدف پژوهش حاضـــر شـناسـايي، پهنه بندي و ارزيابي وضـعيت تخريب اراضـي در شـهرستان نيمه خشک سميرم استان اصفهان با استفاده از مدل مدالوس و تلفيق اين مدل با منطق فازي براي دستيابي به نتايج دقيق تر است .
با توجه به اينکه بيش از نيمي از اراضـي کشـور ايران تحت اقليم هاي خشـک و فراخشـک اسـت ، ازاين رو بيشتر پژوهش هاي ارزيابي تخريب و بيابان زايي در گذشـته در مناطق خشـک و بسـيار خشـک انجام شـده و با توجه به مزاياي بسيار زياد روش مدالوس ازجمله جمع آوري آسـان داده هاي موردنياز، اسـتفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي و امکان استفاده از معيارها و شــاخص ها با توجه به شــرايط منطقه ، باعث شــده اســتفاده از اين مدل نيز در کشــور ما پيش ازاين بيشــتر در مناطق خشــک و بياباني مد نظر قرار گيرد.
(
, 
, 
)
