چکیده:
به منظور بررسی توفان‌های گرد و غبار جلگه خوزستان از آمار 13 ایستگاه سینوپتیک در بازه 17 ساله(2016-2000) استفاده شد. روزی به عنوان روز توفانی انتخاب شد که دید افقی کمتر از 200 الی 100 متر، در بیش از 70 درصد ایستگاه‌ها گزارش شده باشد. برای تحلیل شرایط جوی از داده‌های شبکه بندی شده مرکز پیش بینی‌های میان مدت جوی اروپا و برای نمایش الگوی فضایی گرد و غبار از مقادیر AOD سنجنده MODIS استفاده گردید. بررسی‌ها نشان داد که 4 الگوی فضایی در منطقه سبب رخداد چنین شرایطی می‌شوند. انتقال گرد و غبار از کانون‌های شمال و غرب عراق و شرق سوریه به عنوان کانون‌های اصلی و مناطق خشک شده مرزی بین استان خوزستان و کشور عراق به عنوان تشدید کننده فعالیت‌های ریزگردها به شمار می‌روند. افزایش شرایط ناپایداری در ترازهای زیرین و وجود یک سری اغتشاشات جوی که بصورت بی دررو خشک صورت پذیرفته، سبب خیزش گرد و غبار از مناطق احتمالی و سرازیر شدن آن به منطقه شده است. با انجام شاخص سازی، پارامتر تاوایی نسبی تراز 850 هکتوپاسکال در شناسایی کانون‌های احتمالی ریزگردها مناسب یافت شد. بدین صورت که برای پیش بینی گرد و غبار در منطقه زمانی که سرعت باد به بیشینه خود بر روی کانون‌های ریزگردها می‌رسد، انتظار می‌رود با تاخیری 24 الی 48 ساعته در منطقه شاهد رخداد توفان‌های شدید گرد و غبار بود. اما وجود ناپایداری‌ها و افزایش تاوایی نسبی بر روی کانون‌ها سبب شده تا فرآینده مذکور افزایش یافته و در کمتر از 24 ساعت ذرات به منطقه شارش نمایند.
In order to investigate dust storms in Khuzestan plain, statistics of 13 synoptic stations in a period of 17 years (2000-2000) were used. A day was chosen as a stormy day when the horizontal visibility of less than 200 to 100 meters was reported in more than 70% of the stations. To analyze the weather conditions, the networked data of the European Center for Medium Term Forecasting were used and to show the spatial pattern of dust, the AOD values of MODIS sensor were used. Studies have shown that 4 spatial patterns in the region cause such conditions. Dust transfer from the north and west of Iraq and eastern Syria as the main centers and the dried border areas between Khuzestan province and Iraq are considered as intensifying the activities of fine dust. Increased unstable conditions in the lower levels and the existence of a series of atmospheric disturbances that have taken place in a dry manner, have caused dust to rise from possible areas and flow into the area. By performing indexing, the relative vorticity parameter of 850 hPa was found to be suitable in identifying possible foci of fine dust. Thus, to predict dust in the region, when the wind speed reaches its maximum on the dust centers, it is expected to witness the occurrence of severe dust storms with a delay of 24 to 48 hours in the region. . However, the existence of instabilities and the increase of relative vorticity on the sources have caused the process to increase and particles to flow to the area in less than 24 hours.
خلاصه ماشینی:
1 Toon 2 Wong and Dessler 3 Ridgwell 4 Yang et al ازآنجاييکه جلگه خوزســتان بنا به قرارگيري در موقعيت جغرافياي خاص در هم جواري با کانون هاي گردوغبار و افزايش چنددرصـدي اين پديده هم ازنظر شـدت و هم ازنظر فراواني در منطقه ، سـبب شـده تا به شـناسـايي کانون هاي اصلي و مهم تر پيش بيني اين پديده در منطقه بپردازيم .
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٤- الگوي فضايي تاوايي و جهت باد تراز ١٠٠٠ هکتوپاسکال براي هر يک از الگوهاي غالب هواشناختي در منطقه در زمان رخداد گردوغبارهاي شديد (نگارندگان ،١٤٠٠) در بررسي وضعيت سرعت باد در الگوي نخست از شمال سوريه شروع و تا جنوب غرب ايران ادامه داشته و پس از انحنا بر روي کويت در مرز عربسـتان به بيشـينه خود رسـيده اسـت .
در الگوهاي يک ، دو و چهار پس از ورود گردوغبار به منطقه جنوب غرب ايران گاه بر روي مناطق مرزي با عراق اين پديده تشـديد شـده و هسـته مجزا اما محلي را در منطقه به وجود ميآورد.
بررسـي نتايج سـاير تحقيقات نيز نشـان داد جعفري و مفيدي (١٣٩٠) که به طورکلي منابع اصـلي گردوغبار براي توفان هاي جنوبغرب ايران منطقه اي واقع در حدفاصـل مرکز - شـمال عراق تا غرب سـوريه و تا شـمال عربسـتان اسـت .
Dust transport over Iraq and northwest Iran associated with winter Shamal: A case study: Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 117(D3).
(
, 
, 
)
