چکیده:
امروزه شاهد انبوهی از پدیدههای مخرب طبیعی هواشناسی و هیدرولوژیکی هستیم که هر ساله تلفات و خسارات مالی و زیست محیطی بیشتری به زندگی بشر وارد می-کنند. یکی از پدیدههای جوی که میتواند بر ایمنی پرواز، حملونقل، سازهها، انرژی و بسیاری دیگر از جنبههای زندگی بشری اثر مستقیم داشته باشد، جستباد است. هدف از این مطالعه، بررسی توزیع زمانی-مکانی جستباد در کشور ایران در یک بازۀ زمانی 15 ساله و ارزیابی یک روش تجربی تحت عنوان WPD جهت پیشبینی این پدیده با استفاده از برونداد مدل WRF میباشد. بدینمنظور دادههای ثبت شده در 32 ایستگاه همدیدی بین سالهای 2004 تا 2018 میلادی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد تعداد دفعات وقوع جستباد در مناطق جنوب شرق و شمال غرب کشور بهمراتب بیشتر از سایر مناطق بوده است در حالی که فراوانی وقوع جست-بادهای همرفتی در نیمه غربی کشور بیشتر بود. به صورت کلی، فراوانی وقوع جستباد در بازه مورد مطالعه روندی صعودی داشته و اغلب گزارشهای جستباد همرفتی مربوط به فصل بهار بوده است. در مجموع، 67 درصد جستبادها در نیمه اول سال گزارش گردیدهاند و تنها 13 درصد از آنها در فصل پاییز اتفاق افتادهاند. همچنین محتملترین زمان وقوع جستباد بین ساعتهای 18-12 محلی بوده است. در ادامه و از میان روشهای پیشبینی جستباد، رابطه مورد استفاده در سامانه پس-پردازش یکپارچه مدل WRF (WPD) انتخاب و عملکرد آن در کشور ایران مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از روش پیشگفته بر روی 885 مورد جستباد غیرهمرفتی، حاکی از عملکرد مطلوب این روش جهت پیشبینی جستباد در ایران بود.
Today, we are witnessing a multitude of destructive natural meteorological and hydrological phenomena that cause more financial and environmental losses to human life every year. One of the atmospheric phenomena that can have a direct impact on flight safety, transportation, structures, energy and many other aspects of human life is wind gust. The aim of this study was to investigate the temporal and spatial distribution of wind gust in Iran over a period of 15 years and to evaluate an experimental method called WPD to predict this phenomenon using the output of the WRF model. For this purpose, the data recorded in 32 synoptic stations between 2004 and 2018 were studied.The results showed that the number of wind gusts occurred in the southeast and northwest of the country was much higher than other regions. While the frequency of convective wind gusts has been higher in the western half of the country. In general, the frequency of wind gust had an increasing trend during the period of study and reached to its maximum in 2018. Also, most convective wind gust reports have been related to spring. The highest number of wind gust reports with 67% belonged to the first half of the year. However, only 13% of the reports belonged to the autumn. Most of the wind gusts were reported between 12:00 and 18:00 local standard time (0800 to 1400 UTC).Then, among several wind gust forecasting methods, the relationship used in the WRF post processing system (WPD) was selected and its performance in Iran was evaluated. The results of the mentioned method on 885 non-convective wind gust indicated the optimal performance of the method for forecasting wind gust in Iran. (RMSE = 3.23, MAE = 2.83, MSE = 13.4 and R = 0.71).
خلاصه ماشینی:
هدف از اين مطالعه ، بررسـي توزيع زماني-مکاني جسـت باد در کشـور ايران در يک بازٔە زماني ١٥ سـاله و ارزيابي يک روش تجربي تحت عنوان WPD جهت پيش بيني اين پديده با اسـتفاده از برونداد مدل WRF اسـت .
2 Cumulonimbus 3 Downburst 4 WRF Post-process Diagnostic of wind gust آن ها همچنين نشـان دادند که همرفت اثر زيادي در تشـديد جسـت باد دارد و شـدت وقوع جسـت بادهاي همرفتي بيشـتر از غيرهمرفتي است .
محمدي و همکاران (١٣٩٩) در مطالعه اي به بررسـي عملکرد برخي روش هاي موجود پيش بيني تندي جسـت باد با اسـتفاده از مدل WRF پرداختند و به اين نتيجه رسـيدند که روشـي که در پس پردازش يکپارچه مدل UPP( WRF) اسـتفاده ميشـود نسـبت به روش مورداسـتفاده در اداره هواشـناسـي انگلسـتان (Met office)، نتايج بهتري را براي منطقه ايران به همراه دارد.
فراواني زياد گزارش جسـت بادهاي شـديد در ايسـتگاه زابل غالباً مربوط به زمان وزش بادهاي سـيسـتان بود که بر اسـاس مطالعات پيشـين (عليجاني، ١٣٧٣ و حميديان پور و همکاران ، ١٣٩٥) اين بادها در دوره گرم سـال يعني از اواسط خرداد تا اواسط مهرماه بـه مدت حدوداً ١٢٠ روز از ارتفاعات شمال شرقي به سمت سرزمين هاي جنوب شرقي ايران ميوزد و همان طور که اشاره شد ميتواند افزايش و کاهش ناگهاني شدت باد را باعث شود.
درنهايت نتايج پيش بيني تندي جسـت باد حاصـل از روش WPD با اسـتفاده از داده هاي ديدباني شـده مورد ارزيابي قرار گرفت .