حکمت و هنر مقدس مَنْدَلَه؛ تحلیل نقشه واستو پوروشَه مَنْدَلَه و تأثیر و ارتباط آن در ساختار معماری آتشکده‌ها مقاله

کیمیای هنر پاییز 1401 - شماره 44 ، ب (وزارت علوم/ISC (‎17 صفحه - از 55 تا 71 )

کلیدواژه ها: ایران هند آتشکده محراب واستوپوروشه مندله fire temple Altar Vastu purusha mandala Iran India

چکیده:

در سرزمین هند بسیاری از الگوهای هنر و معماری کهن، براساس باور و دستورات دینی طرحریزی شده است. یکی از حکمتهای هنر مقدس در هند، دانش واستو-پوروشَه-مَنْدَلَه است. مَنْدَلَه یا به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور دقیق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر واستو ـ پوروشَه ـ مَنْدَلَه، نام پلانی مربع است که ریشه در متون مذهبی کهن هند به نام وِدَه‌‌‌‌‌ها دارد. مَنْدَلَه دارای سه فرم اصلی دایره، مربع و مثلث است. دایره فرم بنیادین آن است، ولی در هنر و معماری، مَنْدَلَه فرم آتش مثلث و مَنْدَلَه زمین فرم مربع دارد. از اینرو برای ساخت معابد، از فرم مربع که بیانگر مَنْدَلَه زمین است استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. هدف از این نوشته، شناخت فرم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مَنْدَلَه، تحلیل نقشه واستوپوروشَه مَنْدَلَه و ارتباط آن با معماری مذهبی ایران پیش از اسلام (آتشکده‌‌‌‌‌ها) است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. حاصل مطالعه نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، در ساخت آتشکده تحت تأثیر حکمت واستو ـ پوروشَه ـ مَنْدَلَه بوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که این دانش وِدَه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یی، ریشه کهن و مشترکی میان هند و ایران دارد. فرم و محتوای به کار رفته در عناصر آتشکده از حکمت واستو تبعیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند و قابل تطبیق با آن است. آتشکده با چهار درگاهی، تقدیس مربع مرکزی (محرابی در مرکز)، گنبدی مدور روی قاعده مربع و تکریم عناصر اربعه در آتشکده‌‌‌‌‌ها، به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خصوص عنصر آتش و پالوده نگه داشتن هوا در مکان مقدس، از شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین ویژگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مشترک میان معابد هندو و آتشکده‌‌‌‌‌هاست.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود