چکیده:
یکی از اسباب محرمیت، رضاع است. پژوهش حاضر در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که در فقه مقارن چه مقدار شیر خوردن موجب محرمیت میشود؟ نگارنده تلاش نموده است با نگاه نقادانه موضوع را از دو منظر فقه امامیه و فقه اهل تسنن مورد مطالعه تطبیقی قرار داده، اشتراکات و افتراقات فقه امامیه و فقه اهل سنت را تبیین نماید. در فقه امامیه از سه جهتِ اثر، عدد و زمان به محرمیت رضاعی پرداخته شده که منظور از اثر شیر خوردنی است که باعث رشد گوشت و محکم شدن استخوان میگردد. مدت زمان شیردهی، یک شبانهروز است که کودک نباید بین آن، شیر زن دیگر و یا غذا بخورد. از جهت تعداد، میان فقهای امامیه اختلاف نظر وجود دارد که شامل 1، 10 و 15 مرتبه و 15 شبانهروز است. اما فقهای اهل سنت از دو جهت اثر و تعداد بحث کردهاند. فقهای امامیه و اهل تسنن از جهت اثر اختلافی ندارند. در مورد تعداد و دفعات شیر خوردن، پنج قول وجود دارد که حنفی و مالکی قائلاند با مطلقِ شیر خوردن و مقدار کم محرمیت حاصل میشود. شافعی و حنبلی محرمیت را 5 مرتبه میدانند؛ گرچه اقوال دیگر مانند 3، 4، 7 و 10 مرتبه نیز مطرح شده است.
Breastfeeding is one of the causes of mahramiyyat (privacy). Utilizing a descriptive - analytical method, the present study endeavors to address the basic issue that to what extent breastfeeding will bring about privacy in Islamic jurisprudence. The author has attempted to make a comparative and critical study of the issue from the standpoints of the Shi'a and the Sunni jurisprudence so as to shed light on the similarities and differences between the Shi'a and the Sunni jurisprudence. The Shi'a jurisprudence addresses breastfeeding privacy in terms of the effect, amount and duration of breastfeeding. The effect signifies the breastfeeding which triggers the growth of flesh and intensification of bones. The duration of breastfeeding denotes one full day during which the infant is not fed on food or other women’s milk any longer. Regarding the amount of milk, there is a difference of opinion among the Shi'a jurists including 1, 10, and 15 times and 15 full days. Nevertheless, the Sunni jurists have different viewpoints in terms of the effect and the amount of breastfeeding. There is no difference of opinion on the effect of breastfeeding between the Shi'a and the Sunni jurists. There are five axioms about the number and frequency of breastfeeding through which Hanafi and Maliki argue that privacy is caused by the mere breastfeeding even in a small amount of milk. Shafi'i and Hanbali consider that privacy is achieved after five-times of breastfeeding. Although, other axioms consider privacy is caused by 3, 4, 7 and 10 times of breastfeeding.
خلاصه ماشینی:
(ابن ادريس ، ١٤١٠، ج ٢: ٥١٩) رضاع در اصطلاح فقهاي اهل سنت ، به معناي آن است که به هر صورتي شير بـه وسـيلۀ کودک خورده شود تا محرميت رضاعي به دست آيد.
(ابـن حجـر، ١٤٢٤، ج ١٠: ٦٠٠٥؛ الزحيلـي، ١٤٣١، ج ٨: ١٤١؛ ابن حزم ، بي تا، ج ١٠: ٢) با تتبع در آرا و نظريات اهل سنت روشـن شـد کـه کميـت و مقـدار شـير دادن کـه موجـب محرميت ميگردد در ميان ايشان محل بحث بوده و داراي اقوال مختلفي است ؛ برخي رضاع را منحصر در عدد دانسـته (الغزالـي، ١٤٢٦: ٣٢٣) و برخي ديگر عدد و اثر را ذکر نموده اند.
(ابن حزم ، بي تا، ج ١٠: ١٢-١١) با تتبع در کلمات فقهاي اهل سنت روشن گرديد اين موضوع مورد توجه ايشان نبوده است ، فقط برخي همچون صاحب المهـذب از فقهـاي شافعي (الشيرازي، ١٤٢٤، ج ٣: ٢٣٦-٢٣٥)، صاحب المبسوط (السرخسي، ١٤٢٢، ج ٥: ٢٧٦) و بدائع الصنائع (الکاساني، ١٤١٧، ج ٤: ١١) از فقهاي حنفي، و صاحب الکافي في الفقه (ابن قدامـه ، ١٤٢٧: ٢/ ٢٠٣) از فقهـاي حنبلـي آن را پذيرفتـه و نقـل کـرده انـد.
ک. السـابق ، ١٤٢٦، ج ٢: ٥٢؛ بغـدادي، ١٤١٥، ج ١: ٣٥٩؛ ابن جوزي، ١٤٢٢، ج ١: ٣٨٨) انتساب اين فتوا به امام (ع )، شايد به جهت روايت ايشان است که فرمودند: رضاع قليل يا کثير، حتي با يکبار مکيدن موجب محرميت ميشود.
(in Arabic) Hali, Ibn Idris, Abu Abdullah Muhammad bin Ahmad (1988); My selection of Tafsir al-Tabayan, publisher: Ayatollah Murashi Najafi Library; Qom; First.