پارادایم نقش کتابخانه‌های عمومی در اطلاع‌رسانی به معلولین: رویکرد کیفی مقاله

هدف: رفتار و نیاز اطلاعاتی معلولان، به عنوان بخش عظیم و توانمندی از جامعه که به علت محدودیت‌های جسمی نیاز اطلاعاتی بیشتر و با امکانات متفاوت و خاصی دارند، حائز اهمیت است. دسترسی به اطلاعات حق مسلم هر فرد و لازمه بقا در هزاره سوم است؛ بنابراین، تأمین نیازهای اطلاعاتی بدون آگاهی از نیازهای واقعی این گروه از جامعه امکان‌پذیر نیست و اگر بدون در نظر گرفتن آن اقدام به اطلاع‌رسانی و تأمین امکانات شود، این اقدامات مفید فایده نخواهد بود. هدف از انجام این پژوهش تبیین مدل پارادایم نقش کتابخانه‌های عمومی در اطلاع‌رسانی به انواع معلولین است.روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش نظریه زمینه‌ای انجام گرفت. شیوه گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق نیمه‌ساختار یافته بود که پس از گفتگو با 11 نفر از کارشناسان خبره و محققان در حوزه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی اشباع نظری، تحقق یافت. برای تحلیل داده‌ها از روش کدگذاری باز، ثانویه و گزینشی مصاحبه‌‌ها استفاده شد.یافته‌‌ها: یافته‌‌ها مشتمل بر پدیده اصلی، شرایط على، زمینه‌‌ها، راهبردها، مداخله‌گرها و پیامدهاست. شرایط علی نقش کتابداران نابینا، کمبود منابع و نقش انگیزه‌‌های معلولین در دسترسی به اطلاعات است. مهم‌ترین عوامل مداخله‌گر نقش الگوی اطلاع‌‌رسانی و نقش دانشگاه‌‌هاست. مهمترین زمینه‌‌ها در شاخص‌‌های دسترسی به منابع، دسترسی به اطلاعات معلولین خاص و امکانات فناوری هستند. راهبردها شامل شناسایی نیازها، همکاری نهادهای علمی، لزوم تدوین قوانین جدید و لزوم طراحی الگوی اطلاع‌رسانی برای معلولین است. مهمترین پیامدها موارد بهبود وضعیت معلولین و هماهنگی سازمان‌ها هستند.نتیجه‌گیری: برای استفاده از کتابخانه‌‌های عمومی و دسترسی معلولین به اطلاعات مورد نیاز، باید خدمات و امکاناتی فراهم شود. مهمترین این امکانات شامل دسترسی به فضای کتابخانه و منابع، برگزاری دوره‌‌های آموزشی و تفریحی متناسب با نیاز معلولان، داشتن منابع انسانی و کتابدار آموزش دیده است. همچنین، مأموریت اصلی کتابخانه‌‌های عمومی را می‌توان نقش آن‌ها در رفع موانع ارائه خدمات به معلولین دانست.

Objective: The purpose of the present study is to explain the paradigm model of the role of public libraries in informing people with disabilitiesMethodology: This study was conducted with a qualitative approach and the grounded theory method. The method of data collection was an in-depth semi-structured interview, which was conducted after interviews with 11 experts and researchers in the field of Knowledge and Information Science. Open, secondary, and selective interview coding methods were used to analyze the data.Findings: The finding of this study is a theoretical paradigm model consisting of six parts including the main phenomenon, causal conditions, contexts, strategies, interveners, and the consequences. The main paradigm is informing the people with disabilities. The consequences of these changes can be the improvement of the situation of the people with disabilities, the coordination of organizations, the availability of libraries, making the same situation for them as the other people, the appropriate information model, working from home and its benefits.Conclusion: The results of the study showed that services and facilities should be provided for people with disabilities to use the public libraries and have access to the required information. These services include access to library space and resources, holding educational and recreational courses tailored to the needs of those people, having trained and positive human resources and librarians, preparing a collection of new diverse books, resources and libraries equipped with new technologies. These requirements can only be achieved with a well-tailored plan and budget allocation. The information shall be provided to the customer at the appropriate time and format, regardless of race, religion, age, nationality, or language. Public libraries should be at the forefront of removing barriers to providing information, especially for people with disabilities, given their core mission as providers of information.

پارادايم نقش کتابخانه هاي عمومي در اطلاع رساني به انواع معلولين : رويکرد کيفي ناصر کمال الديني * نويسنده مسئول ، دانشجوي رشته علم اطلاعات و دانش شناسي، دانشکده ادبيات و علوم انساني و اجتماعي، واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران . هدف از انجام اين پژوهش تبيين مدل پارادايم نقش کتابخانه هاي عمومي در اطلاع رساني به انواع معلولين است . Bigby, Bould, Iacono, Kavanagh, & Beadle‐Brown 3. رفيعيمقدم ، بزرگي و غريبي (١٣٩٦) به منظور شناسايي وضعيت منابع و خدمات کتابخانه هاي شهر تهران از ديدگاه کاربران نابينا و کم بينا با استفاده از روش پژوهش پيمايشي-توصيفي به اين نتيجه رسيدند که رضايت کاربران نابينا و کم بينا از کتابخانه ها به صورت معني داري بيش از حد متوسط بوده است . هدف مطالعه اونچانا ٤(٢٠٢٠) بررسي عمليات ، مشکلات و نيازهاي دسترسي به خدمات کتابخانه اي براي دانش آموزان داراي معلوليت در مؤسسات آموزش عالي کتابخانه ها در منطقه شهري بانکوک با استفاده از روش هاي ترکيبي پژوهش است . نتايج اين مطالعه نشان داد که براي استفاده از کتابخانه هاي عمومي و دسترسي معلولين به اطلاعات مـورد نياز، بايد خدمات و امکاناتي فراهم شود.