چکیده:
«ناتانا دیلانگ» از شرقشناسان معاصر، مدعی است علیرغم چهره سیاهی که تا کنون از «محمد بن عبدالوهاب» ترسیم شده است، وی یک فرد اصلاحطلب دینی بوده است که با توجه به فضای شرکآلود آن زمان و عبادت قبور، توسل و... ظهور کرده است، لیکن مسیر دعوت او در طی زمان دچار انحراف شده و از «احیاگری» و «اصلاحطلبی» به سمت الگو شدن برای گروههای سلفی جهادی سوق پیدا کرده است. از سویی گروههای سلفی جهادی معاصر نظیر «القاعده» و نظریهپردازان آن مانند سید قطب بیشتر تحت تأثیر «ابن تیمیه»، عالم حنبلی قرن هشتم هجری هستند. تا کنون در مورد دیدگاه شرقشناسان در مورد وهابیت و به خصوص «ناتانا دیلانگ بس» به زبان فارسی کار چندانی نشده است. یافتههای این تحقیق که به روش توصیفی، تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای انجام شده است، نشان میدهد به خلاف ادعاهای ناتانا دیلانگ، فضای دوره محمد بن عبدالوهاب اصلاً به آن صورتی که وهابیت و خانم دیلانگ اشاره میکنند شرکآلود نبوده است و وی بیشتر در قامت یک فرد تکفیری ظاهر شده تا یک اصلاحطلب؛ محمد بن عبدالوهاب تحت تأثیر و یا به عبارتی دیگر مقلد ابن تیمیه بوده است و آرای فقهی و کلامی جدیدی از خود ندارد. گروههای سلفی جهادی در آثار خود بیشتر به آثار ابن تیمیه و نیز محمد بن عبدالوهاب استناد میکنند. وهابیت فعلی حاکم بر عربستان سعودی یک وهابیت استحاله شده است و گروههای سلفی جهادی مانند داعش سعی دارند آن را به نقاوت و خلوص اولیه آن بازگردانند.
One of the contemporary orientalists, Ms. Natana Dilang Bas, claims that despite the black face that has been portrayed of him so far, Muhammad bin Abdul Wahhab was a religious reformer who has emerged due to the polytheistic atmosphere of that time and the worship of graves and prayers, and etc. the path of Muhammad bin Abd al-Wahhab has deviated over time and moved from revivalism and reformism to becoming a model for global Salafi jihadist groups. She claims that contemporary Salafi jihadist groups such as Al-Qaeda and its theoreticians such as Sayyid Qutb are more influenced by the ideas of The Hanbali scholar of the 8th century AH, Ibn Taymiyyah. It seems that, contrary to Dilang's claims. According to the findings of this essay, the atmosphere of the era of Muhammad bin Abd al-Wahhab was not at all polytheistic in the way that Wahhabists and Mrs. Dilang describe. Muhammad ibn Abd al-Wahhab was under the influence of Ibn Taymiyyah, and he does not have new jurisprudential and theological opinions; Salafi Jihadi groups follow both Ibn Taymiyyah and Muhammad Ibn Abd al-Wahhab’s ideas, and finally, The current Saudi Arabia government has distorted from the original path of Wahhabism, and Salafi-jihadi groups are trying to restore it to its original purity.