چکیده:
رویکرد اکوسیستمی برای مدیریت تالابها یک راهبرد برای مدیریت یکپارچه منابع آب، زمین، و معیشت میباشد که حفاظت و استفاده پایدار را به شیوهای متعادل گسترش میدهد. در اجرای این رویکرد، مکانیسمها و مشوقهای تجاری، بهویژه "مکانیزم پرداخت برای خدمات اکوسیستمی" که میتوانند درونیسازی اثرات خارجی محیطی را تضمین کنند، بهطور فزایندهای به عنوان یک رویکرد حفاظتی امیدوارکننده پیشنهاد میشوند. در این پژوهش با هدف بررسی میزان مقبولیت این مکانیزم در بین جوامع تاثیرگذار بر تالابها با مطالعه موردی در تالاب انزلی، قواعد حقوقی مورد نیاز شناسایی و در میان جامعه آماری به نظرسنجی گذاشته شد. روش پژوهش از نوع "توصیفی-همبستگی" بوده و اعضای نمونه با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. این اعضای نمونه، از میان سه گروه از جوامع تاثیرگذار بر تالاب انزلی انتخاب شدند. در این پژوهش جامعه مسئولین، ذینفعان مثبت و ذینفعان منفی به ترتیب 21، 750 و 972 نفر بودند و به ترتیب به 21، 254 و 275 نفر از آنان به عنوان نمونه به پرسشنامه پژوهش پاسخ دادند. تحلیل نتایج آماری حاصله نشان داد که با احتمال 95 درصد اطمینان، از دیدگاه سه جامعه هدف، مکانیسم پرداخت برای خدمات اکوسیستمی در قالب چهارچوبهای حقوقی مناسب، میتواند جهت پیاده سازی موثر رویکرد اکوسیستمی مفید و موثر واقع گردد. همچنین با احتمال 95 درصد اطمینان، میزان مقبولیت "قواعد حقوقی پیشنهادی" بین نظرات سه جامعه هدف یکسان نبوده و براساس نتایج نهایی، میانگین شاخص "قواعد حقوقی پیشنهادی" در جامعه بهرهبرداران منفی بیشتر از بهرهبرداران مثبت و در جامعه بهرهبرداران مثبت نسبت به جامعه مسئولین بیشتر است.
An ecosystem approach to wetland management is a strategy for integrated management of water, land, and livelihood resources that promotes conservation and sustainable use in a balanced manner. For implementing this approach, commercial mechanisms, and incentives, especially the "Payment for Ecosystem Services Mechanism" (PES) that can ensure the internalization of environmental externalities, are increasingly proposed as a promising mechanism. This study aims to investigate the acceptance rate of this mechanism among the communities affecting Anzali wetlands as a case study. The required legal rules were also identified and surveyed among the statistical population. This study is a "descriptive-correlation" study, and the sample members were selected by purposive sampling. These sample members were selected from among three groups of Anzali wetland communities. There were 21, 750, and 972 people in the community of governors, positive and negative beneficiaries, respectively, and 21, 254, and 275 of them responded to the questionnaire. The statistical analysis of the results showed that, with a probability of 95% confidence, the payment for ecosystem services mechanism through appropriate legal frameworks could be useful and effective for implementing the ecosystem approach. Also, with a probability of 95% confidence, the acceptability of "proposed legal rules" was not the same among the target communities, and based on the results, the average index of "proposed legal rules" in negative beneficiaries is higher than positive beneficiaries, and in positive beneficiaries is more than governors.
خلاصه ماشینی:
يکي از موضوعات مورد نياز جهت اجراي اين رويکرد 1 MDGs: Millennium Development Goals 2 PES :Payment for Ecosystem Services که مشروط به پيش بيني ضمانت اجرايي براي آن نيز مي باشد، جلوگيري از خسارت اکوسيستمي بوده که هر چند مؤلفه هاي احراز اين نوع خسارات و نحوه پيشگيري و يا جبران آن ، خود از اهميت بررسيهاي ويژه و مستقلي برخوردار است .
در اين پژوهش نظر جوامع تاثيرگذار بر تالاب انزلي، درباره مکانيسم پرداخت بها اکوسيستم مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفت که نتايج آن ميتواند از منظرهاي مختلف به تدوين برنامه هاي کاربردي براي اجراي رويکرد اکوسيستمي در ساير تالاب ها نيز کمک شاياني نمايد.
١) شناسايي مشتريان بالقوه ، تعريف و اندازه گيري اکوسيستم ، شناسايي خريداران بالقوه ٢) ارزيابي ظرفيت هاي نهادي، فني، حقوقي، سياسي و نحوه مالکيت زمين ، بررسي قوانين موجود در بازارها و نحوه انجام معاملات ، بررسي خدمات و سازمان هاي پشتيبان در دسترس ٣) بررسي ساختار قراردادها، طراحي مديريت و برنامه هاي تجاري براي ارائه خدمات اکوسيستم ، بررسي گزينه هاي پرداخت و نوع قرارداد ٤) اجراي توافقات ، نهايي کردن طرح مديريت ، تاييد مکانيسم پرداخت بهاي خدمات اکوسيستم و ارائه خدمات و ارزيابي معامله )٢٠٠٨ ,Inbar &Waage, Bracer, ( اغلب ، ارزش بسياري از خدمات اکوسيستمي صرفا ميتواند از طريق ارزش گذاري به شکل غيرمستقيم تخمين زده شود.
احترام عمومي به حاکميت قانون پيام کليدي: هرچند به نظر ميرسد با توجه به وجود شرايط فوق الذکر در حقوق داخلي ايران ، اجراي طرح هاي خصوصي مکانيزم پرداخت براي خدمات اکوسيستمي نياز به ايجاد چارچوب قانوني جديد ندشته باشند؛ با اين حال ، مقياس بندي نتايج مثبت آنها از طريق يک رويکرد تودرتو به يک سياست و چارچوب قانوني خاص نياز خواهد داشت .