چکیده:
متنبی شاعر بزرگ و نابغه شعر عرب است وی با پا نهادن به عرصه شعر همگان را به خویش مشغول کرد. تاثیر متنبّی در ادب عرب بیبدیل بوده و به گونهای است که اهمّیت شاعری در آن دوران را با متنبّی میشناسند. پژوهش حاضر با هدف بررسی زندگی، اشعار و دیوان متنبّی انجام شده است. روش پژوهش توصیفی – اسنادی (کتابخانهای) است و نتایج حاکی از آن است که شهرت نام و جاذبه فکرت و اندیشه متنبّی بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده و از مرز زبان مادری عبور کرده است. وی مهمترین شاعر بزرگ دوره عبّاسی دوم و دیوانش از مهمترین دیوانهای این عصر است که قرنها پس از فوت شاعر، دنیایی را به خود مشغول کرده است.
خلاصه ماشینی:
مدح در ديوان متنبّی شارحین دیوان متنبّی در مورد برخی انگیزههای او گفته اند: متنبی، بخیل و عاشق مال و مقام بود؛ به حدی که تمام عمرش را در این راه صرف کرد (البرقوقی، 2001: 47) و او مردی متکبر، بلندهمت و جاه طلب بود؛ به اندازهای که میتوان گفت به جنون شهرت و مقام مبتلا شده بود (رضایی دری و حسن زاده نیری،1383: 14) و قصد و غایت او از پیوستن به کافور، دستیابی به ملک و املاک و یا فرمانروایی و حکمرانی بود؛ چرا که علاقه و عشق فردی به امارت و حکومت داشت (منوچهریان، 1388 : 35) سراپای وجود شاعر را عشق جمع آوری مال و قدرت گرفته بود و سینهاش با در برداشتن آرزوهای بزرگ و دور و دراز، فراخی یافته بود.
در این کتاب به روایتی از ابن جنّی، شارح معاصر متنبی، اشاره شده است که میگوید: شاعر (متنبی) به او گفته: اگر بخواهی، میتوانی تمام کافوریات را به هجا تبدیل کنی (شجاع پوریان،1376: 4) شاید بهترین مدعا در این زمینه، شاهدی از دیوان شاعر باشد: و شعر مدحتُ به الكركدنَ فما كان ذلك مدحاً له, , القريض و بين الرقيولكنّه كانَ هَجوالوري (المتنبي، 2000: 331) «و چه بسا اشعارش که بدان، کرگدن (کافور) را ستودم؛ در حالی که آن اشعار، میان شعر و افسون بودند» «آن اشعار ستایش برای او نبود، بلکه هجو او بود ».