چکیده:
همجواری اقلیم کردستان عراق با ایران و همچنین تحوّلات سیاسی-امنیتی منطقة غرب آسیا توجّه هرچه بیشتر جمهوری اسلامی ایران را به این اقلیم معطوف نموده است. ماهیت اسلامی نظام حکومتی ایران و ارتباط با برخی نهضتها و گروههای اسلامی در قالب روابط با گروههای فروملّی، موجب برجستهشدن نقش و کنشگری احزاب اسلامی کردستان شده است. مؤلّفههایی همچون نقش احزاب اسلامی در ساختار سیاسی اقلیم کردستان، تعداد کرسیهای آنها در مجلس محلّی و همچنین عمیقبودن ریشهها و گرایشهای مذهبی اسلامی در بین عموم مردم این منطقه، ضرورت برقراری رابطه با این احزاب را مطرح میسازد؛ امّا در این میان نگرانی بهسبب رابطة گروههای اسلامی اقلیم با اخوان المسلمین و همچنین نسبت فکری و سلیقهای با گروههای سلفی و تکفیری امکان همکاری جمهوری اسلامی ایران با آنها را تحتالشّعاع قرار میدهد؛ از این رو بررسی رویکردهای این احزاب به گروههای رقیب و متخاصم جمهوری اسلامی ایران همچون گروههای سلفی و تکفیری و همچنین تحلیل نوع نگاهشان به جمهوری اسلامی ایران میتواند همزمان به شناسایی تهدیدها و فرصتهای ناشی از آنها برای نظام سیاسی ایران منجر شود. نوشتار پیش رو رویکردهای سیاسی احزاب اسلامی را در اقلیم کردستان عراق و فرصتها و تهدیدات فراروی ایران را بررسی کرده است و با استفاده از منابع کتابخانهای، مواضع رسمی و غیر رسمی این احزاب و همچنین مصاحبه با برخی از اعضای برجستة سه حزب اسلامی کردستان شامل جنبش اسلامی و اتّحاد اسلامی و جماعت عدالت (اسلامی) بهصورت ترکیبی و روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از مفاهیم و چارچوب نظری مکتب کپنهاگ نگارش یافته است. نتایج برآمده از تحلیل کنشهای گفتاری، رویکرد به امنیتی دیدن مسائل و همچنین فرایند تهدیدزایی ازسوی احزاب اسلامی اقلیم کردستان عراق در چارچوب مکتب کپنهاگ نشانگر این است که درصورت تقویت این احزاب، فرصتها و تهدیدهای توأمان امنیتی پیشاروی جمهوری اسلامی ایران قرار میگیرد و تنگنا (معمّابودگی) امنیتی در این حوزه، وجود راهکارها و راهبردهایی بهمنظور کاهش تهدیدها برای ایران ضروری مینماید.
The proximity of the Kurdistan region of Iraq(KRI) to Iran, and the political-security trends in the West Asian region, have paid Islamic Republic of Iran more and more attention to this region. The Islamic nature of the Iran regime and the relation with some Islamic movements and groups in the form of relations with subnational groups, has highlighted the role of Islamic parties in Kurdistan. Components such as the role of Islamic parties in the political structure of the Kurdistan Region, the number of their seats in the local parliament, and the deep roots and Islamic religious tendencies among the people of the region, the need to establish relations with these parties. However, concerns about the relationship of Islamic groups in KRI with the Muslim Brotherhood, and relationship with Salafi and Takfiri groups, overshadow the possibility of the Islamic Republic of Iran cooperating with them. Therefore, examining the approaches of these parties to rival and enemy groups with the Islamic Republic of Iran, such as Salafi and Takfiri groups, and analyzing their attitudes toward the Islamic Republic of Iran can identify the threats and opportunities arising for them for the Iran. This article examines the political approaches of Islamic parties in the Iraqi Kurdistan region and the opportunities and threats facing Iran.This research, by accessing library resources, official and unofficial positions of these parties, and interviews with some prominent members of the three Islamic parties of Kurdistan, including; The Islamic Movement and the Islamic Union and the Kurdistan Justice Group (Islamic) has been written. The results of the analysis of verbal actions, the approach to securitization and the process of threatening by the Islamic parties within the framework of the Defensive realism approach and Copenhagen School indicate that if these parties are strengthened, s there will be opportunities and security threats for the Islamic Republic of Iran. This security dilemma necessitates strategies to reduce threats to Iran.
خلاصه ماشینی:
مؤلفه هايي همچون نقش احزاب ا سلامي در ساختار سيا سي اقليم کرد ستان، تعداد کرسيهاي آنها در مجلس محلي و همچنين عميق بودن ريشه ها و گرايش هاي مذهبي اسلامي در بين عموم مردم اين منطقه ، ضــرورت برقراري رابطه با اين احزاب را مطرح مي ســازد؛ اما در اين ميان نگراني به ســبب رابطۀ گروههاي ا سلامي اقليم با اخوان المسلمين و همچنين نسبت فکري و سليقه اي با گروههاي سلفي و تکفيري امکان همکاري جمهوري ا سلامي ايران با آنها را تحت الشعاع قرار ميدهد؛ از اين رو برر سي رويکردهاي اين احزاب به گروههاي رقيب و متخاصــم جمهوري اســلامي ايران همچون گروههاي ســلفي و تکفيري و همچنين تحليل نوع نگاهشــان به جمهوري ا سلامي ايران ميتواند هم زمان به شنا سايي تهديدها و فر صت هاي نا شي از آنها براي نظام سيا سي ايران منجر شود.
نوشتار پيش رو رويکردهاي سياسي احزاب اسلامي را در اقليم کردستان عراق و فرصت ها و تهديدات فراروي ايران را بررســي کرده اســت و با اســتفاده از منابع کتابخانه اي ، مواضــع رســمي و غير رســمي اين احزاب و همچنين مصاحبه با برخي از اعضاي برجستۀ سه حزب اسلامي کردستان شامل جنبش اسلامي و اتحاد اسلامي و جماعت عدالت (اســلامي) به صــورت ترکيبي و روش توصــيفي-تحليلي و با اســتفاده از مفاهيم و چارچوب نظري مکتب کپنهاگ نگارش يافته است .