چکیده:
در سالهای اخیر مسئلۀ کمبود آب در خاورمیانه پررنگتر شده است و همین امر اهمیت رودخانههایی مانند دجله و فرات را که از چندین کشور میگذرد بیشتر کرده است؛ بهخصوص که کشورهای اطراف این رودخانهها یعنی ترکیه، عراق و سوریه در چگونگی تقسیم آب هنوز به تفاهم نرسیدهاند. ترکیه هر دو حوضۀ دجله و فرات را بهعنوان حوضۀ رودخانههای فرامرزی واحد در نظر گرفت و شروع به احداث سدهایی تحت پروژهای به نام «گاپ» کرد. امتناع ترکیه از پیروی از معاهدات جامعۀ ملل و سازمان ملل متحد از سال 1923 شروع شد و این کشور در حال برنامهریزی برای مسدود کردن بیشتر آبی است که در طول تاریخ به سوریه و عراق سرازیر میشد. سدسازیهای ترکیه در چند سال اخیر با شتاب بیشتری در حال اجراست. این امر کمبود آب دریافتی در کشورهای پاییندست مانند عراق را تشدید میکند. این موضوع برای کشوری مانند عراق که در حال بازسازی است و استقلال خود را دنبال میکند مشکلات داخلی و منطقهای را میتواند سبب شود؛ بهخصوص که بیشتر جمعیت عراق روستانشین است و زندگی روستایی نیز مستقیماً به وجود آب برای تولید کشاورزی وابسته است. بنابراین، لزوم شناخت ابعاد این پروژه ضروری جلوه میکند. همچنین با توجه به اهمیت مسئلۀ کمبود آب و اینکه مسئلۀ سدسازی میتواند بسیاری از موضوعات را در منطقه به هم پیوند بزند، این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانهای در نظر دارد تا به این سؤال پاسخ دهد که ترکیه در احداث سدهای پروژۀ گاپ چه اهدافی را دنبال کرده است؟ همچنین احداث این سدها از جنبۀ اقتصادی چه تأثیری بر عراق داشته است؟ در نتیجه این مقاله با استفاده از چارچوب نظریۀ «وابستگی متقابل» به اهداف اقتصادی و توسعۀ صنعتی، هژمونیخواهی و مسئلۀ کردها در ترکیه میپردازد و اثرات منفی احداث سدها در امنیت غذایی و مهاجرت و کشاورزی در عراق را بررسی میکند.
In recent years, the issue of water shortage in the Middle East has become more prominent, and this has increased the importance of rivers such as the Tigris and Euphrates that pass through several countries, especially since the countries around these rivers, namely Turkey, Iraq and Syria, have not yet reached an understanding on how to divide water.Turkey considered both the Tigris and Euphrates basins as a single transboundary river basin and has started building dams under a project called Gap.Turkey's refusal to adhere to the League of Nations and United Nations treaties that began in 1923 and Turkey is planning to block most of the water that has historically flowed into Syria and Iraq.In recent years, the construction of dams in Turkey has been accelerated.This aggravates the water shortage in downstream countries such as Iraq. This issue can cause internal and regional problems for a country like Iraq that is rebuilding and pursuing its independence.Especially since most of Iraq's population lives in rural areas and rural life is directly dependent on the availability of water for agricultural production. Therefore, it is necessary to know the dimensions of this project. Also, considering the importance of the issue of water shortage and that the issue of dam construction can connect many issues in the region, this article aims to answer the question of Turkey in the construction of dams in a descriptive-analytical way and using library documents. What goals has the Gap project pursued? Also, what effect has the construction of these dams had on Iraq from an economic point of view?As a result, this article deals with economic goals and industrial development, hegemony and Kurdish problem in Turkey by using the framework of "interdependence" theory and examines the negative effects of building dams on food security, migration and agriculture in Iraq.
خلاصه ماشینی:
اهداف ترکيه از پروژة گاپ و تأثيرات آن بر اقتصاد عراق 1 احمد جلوب بري چکيده در سال هاي اخير مسئلۀ کمبود آب در خاورميانه پررنگ تر شده است و همين امر اهميت رودخانه هايي مانند دجله و فرات را که از چندين کشور مي گذرد بيشتر کرده است ؛ به خصوص که کشورهاي اطراف اين رودخانه ها يعني ترکيه ، عراق و سوريه در چگونگي تقسيم آب هنوز به تفاهم نرسيده اند.
همچنين با توجه به اهميت مسئلۀ کمبود آب و اينکه مسئلۀ سدسازي مي تواند بسياري از موضوعات را در منطقه به هم پيوند بزند، اين مقاله به روش توصيفي -تحليلي و با استفاده از اسناد کتابخانه اي در نظر دارد تا به اين سؤال پاسخ دهد که ترکيه در احداث سدهاي پروژة گاپ چه اهدافي را دنبال کرده است ؟ همچنين احداث اين سدها از جنبۀ اقتصادي چه تأثيري بر عراق داشته است ؟ در نتيجه اين مقاله با استفاده از چارچوب نظريۀ «وابستگي متقابل » به اهداف اقتصادي و توسعۀ صنعتي ، هژموني خواهي و مسئلۀ کردها در ترکيه مي پردازد و اثرات منفي احداث سدها در امنيت غذايي و مهاجرت و کشاورزي در عراق را بررسي مي کند.
مقالۀ پيش رو نيز در نظر دارد تا به اين سؤال ها پاسخ دهد که ترکيه در احداث سد بر روي دجله و فرات چه اهدافي دارد؟ احداث سدهاي پروژة گاپ چه تأثيراتي بر عراق خواهد داشت ؟ اهداف ترکيه شامل هژمونيخواهي اقتصادي در منطقه ، کنترل کردهاي منطقه ، رونق بخشي صنعتي، پاسخگويي به جمعيت رو به رشد و تهيۀ غذا براي آن هاست .