آستانه های ژئومورفیک حوضه آبی ارومیه مقاله

جغرافیا و توسعه زمستان 1402- شماره 73 ، الف (وزارت علوم/ISC (‎18 صفحه - از 52 تا 69 )

کلیدواژه ها: بارش ارومیه کاتاستروف سد حوضه آبریز Dam Catchment catastrophe Precipitation؛ Orumieh

چکیده:

فضا قلمرو چندبعدی و بی‌حدومرزی است که موقعیت نسبی پدیده‌ها در آن منعکس می‌شود. در طی چند دهه اخیر سطح آب دریاچه ارومیه به‌عنوان یک دستگاه جغرافیایی و سیستم پیچیده متأثر از برخی از عوامل طبیعی و انسانی، به‌عنوان لایه‌های پیدا و پنهان، به شدت کاهش پیدا کرده است. جهت بررسی آستانه ذخیره آب سدها در کاهش تراز آب دریاچه ارومیه، ابتدا بانک داده های مورد نظر تهیه گردید:DEM حوضه با قدرت تفکیک 5/12*5/12 متر از سایت USGS، داده‌های ایستگاه‌های کلیماتولوژی (بارش، دما)، از سازمان مدیریت منابع آب تهران، دبی ایستگاه های هیدرومتری و اطلاعات سدها از سایت مدیریت منابع آب. روابط خطی بین ارتفاع و دما و بارش و ارتفاع در نرم‌افزار SPSS برآورد گردید، با در نظر گرفتن ایستگاه‌های کلیماتولوژی و سدها به عنوان نقطه خروجی، زیرحوضه های متعددی استخراج گردید و حجم ورودی آب به داخل حوضه های فاقد ایستگاه هیدرومتری، با استفاده از روش جاستین برآورد شد. همچنین درصد دبی سالانه نسبت به بارش سالانه و تغییرات حجم ذخیره آب سدها تجزیه و تحلیل گردید. نتایج دال بر این است که حجم مخزن 46 سد در 12 زیرحوضه (68/1628 میلیون مترمکعب) حدود 21% از حجم کل رواناب حوضه را به خود اختصاص داده‌اند، این عدد تا سال 1996 سدها 13% بوده و در سال 2013 به 8/21 درصد رسیده است. در سال 1970 با ساخت سد مهاباد با حجم مخزن 8/197 میلیون مترمکعب، حجم مخزن سدها از آستانه محیطی گذشته و کاهش تراز آب غیر قابل بازگشت دریاچه شده است. بررسی حجم مخزن سد با توجه به حجم آبگیری و حجم بارش حوضه‌ای سدها بیان‌کننده این است که از مجموع 41 سد، مخزن 28 سد متناسب با پتانسیل بارشی حوضه ساخته‌شده است. نسبت حجم مخزن به حجم بارش 33 سد، شرایط خیلی مطلوب و 6 سد، شرایط مطلوب دارند.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود