چکیده:
در پژوهش حاضر نگاهی به تاریخ سیاسی شهر مریوان از زمان پیدایی این واژه در منابع تاریخی انداخته شده است. در اینجا، معیار و مبدأ پردازش اطلاعات پیدایی واژۀ مریوان با عناوین مختلف در متون تاریخی است. مسالمسئلۀ اساسی پژوهش حاضر این است که چه عواملی محل یا شهر امروزی مریوان را در بستر اعتباریابی سیاسی قرار داد. منابع و گزارش‌های موجود حکایت از آن دارد که نمود سیاسی شهر مریوان، با این عنوان، در منابع تاریخی همزاد با قدرت‌گیری و رویدادنگاری خاندان اردلان در سدۀ هفتم هجری قمری است. از آن به بعد است که می‌توان ردی از مریوان در روند تحولات مرزی میان دو امپراتوری ایران و عثمانی و همچنین در رقابت میان خاندان‌های حکومتگر کُرد اردلان (در پیرامون مریوان و بعدا در سنندج) و بابان (در سلیمانیه) به دستبه‌دست داد. به این ترتیب، در پژوهش حاضر به ذکر سرنوشت سیاسی شهر مریوان از دورۀ مغول تا دورۀ پهلوی بر اساس منابع تاریخی و به روش کتابخانه‌ای پرداخته شده است. عوامل اثرگذار بر اعتباریابی سیاسی مریوان عبارت‌اند از: حضور خاندان حکومتگر اردلان در مریوان در مقطعی از حیات سیاسی خود، پیدایی دو دولت قدرتمند صفویه و عثمانی در پیرامون آن و فعل و انفعالات سیاسی دو دولت در این منطقه‌ی ۀ مرزی در مقاطع زمانی مختلف.
In the present study, the history of Marivan City from the time of the emergence of this word in historical sources has been studied. Understanding the fate of the city of Marivan from ancient times to the origin of the word Marivan and what historical stages it has gone through requires a lot of research. Here, the criterion and source of information processing is the origin of the word Marivan with different titles in historical texts. Accordingly, the beginning of the chronicle of the city of Marivan in this study dates back to the Mongol era and continues almost until the beginning of the Pahlavi period. Existing sources and reports indicate that the political appearance of the city of Marivan, with this title, in historical sources is synonymous with the rise to power and chronology of the Ardalan family in the seventh century AH. Since then, one can trace Mariwan in the process of border developments between the two empires of Iran and the Ottoman Empire, as well as in the rivalry between the Kurdish ruling families of Ardalan (around Mariwan and later in Sanandaj) and Baban (in Sulaimaniyah). Thus, in the present study, the political destiny of the city of Marivan from the Mongol period to the Pahlavi period has been mentioned based on historical sources and library methods..
(
, 
, 
)
