چکیده:
تأثیر متقابل تن و روان و وابستگی سلامتِ هر یک به دیگری از مهم‌ترین موضوعات موردتوجه در قرآن کریم و متون دینی و اصول شش‌گانه طب ایرانی است .تحقق این امر معلولِ عوامل متعددی است که به دو بُعد جسمانی و روانی انسان باز می‌گردد. قرآن برای یادآوری لزوم توجه به سلامت جسم و روح، توصیه‌های مختلفی را بیان نموده‌است. حکمای طب ایرانی نیز برای حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها، اصول شش‌گانه را همگرا با آموزه‌های اسلامی مطرح نمودند. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی درصدد بررسی تأثیر متقابل سلامت جسم و روان در آموزه‌های اسلامی و اصول شش‌گانه طب ایرانی، در قرآن و متون دینی وکتب مرجع طب ایرانی است. طبق یافته‌های پژوهش در قرآن وآموزه‌های اسلامی تغذیه، ورزش، ایمان، اسلام، ازدواج، دعا و بسیاری از مؤلفه‌های دیگر بر سلامت جسم و روان تأثیرگذار هستند و در طب ایرانی اصول شش‌گانه‌ی خواب و بیداری، هوا، خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها، حرکت و سکون، احتباس و استفراغ و اعراض نفسانی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار برسلامت جسم و روان محسوب می‌شوند. دانشمندان طب ایرانی با همت و تمسک به آیات قرآن و روایات، اصول شش‌گانه کامل و جامعی را برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها و اصلاح سبک زندگی مطرح کردند که کامل‌تر از اصول مکاتبِ دیگر است چراکه اسلام کامل‌ترین دین است و بهترین دستورات را بیان نموده‌است.
The mutual influence of the body and the mind and the dependence of the health of one on the other is among the most important topics of attention in the Holy Quran, religious texts, and the six principles of Iranian medicine. The realization of this matter is the result of several factors which are related to the physical and mental dimensions of human beings. The Quran has provided various recommendations to remind to pay attention to the health of the body and soul, to maintain health, and to prevent diseases; in the same vein, the Iranian medical scholars proposed six principles that converge with Islamic teachings. The present study, using a descriptive and analytical method, aimed to investigate the mutual influence of physical and mental health in Islamic teachings and the six principles of Iranian medicine in the Quran, religious texts, and reference books of Iranian medicine.
According to research findings in the Quran and Islamic teachings, nutrition, exercise, faith, Islam, marriage, prayer, and many other components have an effect on physical and mental health, and in Iranian medicine, the six principles of sleep and wakefulness, air, food and drinks, Movement and stillness, retention and vomiting, and emotional symptoms are considered to be the most important factors affecting physical and mental health.
Iranian medical scholars by adhering to the verses of the Quran and traditions, put forward complete and comprehensive six principles to maintain health, prevent diseases, and improve lifestyle, which there may not be principles as comprehensive in other schools as this one, due to the fact that Islam is the most complete religion and it has given the best instructions.
(
, 
, 
)
