چکیده:
پیرو پیشرفت علوم انسانی در قرن بیستم، نظریههای روایتشناسی پدیدار گشت که به عنوان علم ادبی نوظهور طرفداران بسیاری به خود جلب کرد. یکی از مباحث مطرح در روایتشناسی مسأله کانونیسازی است. ژرار ژنت کانونیسازی را به عنوان منظری برتر از دیدگاه برگزید که مفهومی فراتر از ادراک بصری دارد. این منظر زاویه دیدی است که اطلاعات زیادی به طور غیر صریح از رهگذر آن دیده، احساس، فهمیده و ارزیابی میشود. این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی انجام میگیرد بر آن است تا با معرفی کانونسازی، انواع و جنبههای آن را در رمان پرمخاطب قیدار بررسی کرده و اطلاعات روایی این اثر را سازماندهی کند. نتایج این پژوهش نشان میدهد از حیث جنبۀ ادراکی، در روایت این اثر دو نوع کانونیگر «بیرونی» و «درونی» با موضع ادراک محدود و نامحدود، در تعامل هستند. زمان این رمان از نوع سیر خطی است. تداوم رویدادها جز در دو فصل پنجم و نهم، با حفظ زمان منطقی، بازگو میشوند و بیشتر حوادث، بسامد مفرد دارد. از نظر جنبۀ روانشناختی میتوان احساسات قهرمان این اثر را با احساسات نویسندۀ آن همسو دانست. ایدئولوژی حاکم بر فضای رمان قیدار که نشان از ایدئولوژی نویسندۀ این اثر دارد، به دنبال معرفی شخصیت آرمانی جامعۀ ایران است؛ شخصیتی با مرام پهلوانی، معتقد، مبارز و متعهد به خاک وطن که قیدار نمونۀ اعلای آن است. امیرخانی با استفاده از تنوع در کانونسازی و پرداختن به جنبههای مختلف آن، روایت رمان قیدار را به واقعیت اجتماعی نزدیک کرده و به میزان باورپذیری آن نزد مخاطب افزوده است.
One of issues in narratology is the issue of focalization. Gerard Genet chose centralization as a superior view from a perspective that is a transcendental concept of visual side. This perspective is a point of view through which a lot of information is implicitly seen, felt, understood and evaluated. This research with the descriptive-analytical method is used to introduce focalization, its types and aspects in the popular novel Qeydar to examine the narrative information and to organize the validity of this work. The results of this research show that in terms of perception, in the narration of this work, there are two types of focalizer, "external" and "internal" with a position of limited and unlimited focalizers are interacting. The time of this novel is linear. Continuation of events except in the two fifth and ninth chapters, they are retold and most events have a singular frequency. Psychologically, the feelings of the hero of this work can be equated with the feelings of the author. The ideology that governs the atmosphere of Qeydar's novel, which shows the ideology of the author of this work, seeks to introduce the ideal character of Iranian society; a gentle personality a hero, a believer, a fighter and committed to the homeland, of which Qeydar is the supreme example. Amirkhani using the diversity in focalization and addressing the disturbed climate has brought the narration of Qeydar's novel closer to the social reality and has increased its credibility with the audience.
خلاصه ماشینی:
به عنوان نمونه ، قاسمی (١٣٩٨) الگوهای نوین ساختارگرایی و روایت شناسی را در تحلیل پیرنگ رمان ارمیا بررسی کرده است ؛ اّما بنا بر جست وجوی انجام گرفته ، مقاله ، کتاب یا پایان نامه ای که به بررسی روایت شناسی رمان قیدار از نظرگاه کانون سازی پرداخته باشد یافت نشد و از این روی پژوهش حاضر نخستین اثر در این زمینه خواهد بود.
کانون سازی گرچه با زاویۀ دید در پیوند است اّما ژنت این واژه را به عنوان منظری برتر از دیدگاه برگزید که مفهومی فراتر از ادراک بصری دارد: «این منظر زاویۀ دیدی است که چیزها به طور غیرصریح از رهگذر آن دیده ، احساس ، فهمیده و ارزیابی میشود.
ازآن جاییکه در رمان قیدار دو نوع کانونیگر «بیرونی» و «درونی» با هم در تعامل هستند و مرکز کانون سازی روایت بین این دو نوع در تغییر است ، موضع دیداری کانونیساز نیز در هر دو حالت موضع ادراک محدود و موضع ادراک نامحدود و به صورت ترکیبی در نوسان خواهد بود.
نمونۀ دیگر نیز جریان سیال ذهنی راوی سوم شخص در همین فصل اول است که پیوسته مخاطب را در روال زندگی پررنج شهلا، قبل از آشنایی با قیدار و ذهنیت ناآرام و خود کم بین وی در برابر شخصیت بزرگ منشانۀ قیدار قرار میدهد: «ایراد از کروک باز مرسدس نیست .
قیدار به عنوان شخصیت اصلی رمان ، کانون شده اصلی این اثر است که تمام حوادث و رخدادهای داستان در خدمت معرفی جنبه های ایدئولوژیک او به مخاطب به کار گرفته شده است .