چکیده:
مقدمه: امروزه پدیده خشکسالی به عنوان مسئلهای ملی و فراملی حائز اهمیت و مورد توجه محافل علمی و حتی سیاسی است. هدف: هدف این مقاله بررسی پدیده خشکسالی با استفاده از دادههای دما و بارش روزانه مربوط به سه ایستگاه سینوپتیک رشت، انزلی و ماسوله و چهار ایستگاه تبخیرسنجی رشت، کسما، چوبر و قلعهرودخان و نه ایستگاه هیدرومتری پارامترهای بارش و رواناب در یک بازه زمانی ۳۰ ساله (۲۰۱۸- ۱۹۸۸) پرداخته شده است. روش شناسی: در این تحقیق به. روش تحلیل دادهها و روند تغییر عناصر اقلیمی و پایش خشکسالی با استفاده از روش من- کندال، SPI و RDI با استفاده از نرم افزار SPSS، EXCELL و DIP انجام گرفته است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این تحقیق حوضه تالاب انزلی در استان گیلان است. این محدوده به عنوان اولین تالاب جهانی از جنبههای مختلف دارای اهمیت است. یافتهها و بحث: نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در ایستگاه رشت اگرچه تغییرات محسوس در پارامتر بارش مشاهده نمیگردد اما بصورت کلی نشاندهنده روند منفی و نزولی در میزان آن میباشد. از طرفی پیش بینی حاکی از کاهش بارش و دما تا سال 2050 به میزان 48 میلیمتر و 79/0 درجه سانتی گراد میباشد. از طرفی نتایج ایستگاه انزلی نشان از عکس وضعیت موجود در رشت میباشد با این تفاوت که تغییرات در آن ایستگاه با جهشهای کوتاه مدت متوالی و نامنظم میباشد. و برخلاف ایستگاه رشت، بارش متوسط سالانه و ماهانه در این دوره روند صعودی تقریبی 1/0 درصد در سال به میزان 63 میلیمتر افزایش مییابد و دمای میانگین سالانه آن نیز حاکی از افزایش 43/1 درجه سانتیگراد بیشتر از متوسط مشاهداتی است. بررسی خکسالیها نیز نشان دادند که روش RDI شرایط واقعی اقلیمی منطقه را با توجه به اینکه دما و تبخیر و تعرق پتانسیل در مراحل محاسباتی این شاخص دخیلاند بهتر نشان میدهد. نتیجهگیری: شدت و حجم خسارتها و روند فزایندهی تغییرات بطئی عوامل تاثیرگذار به گونهای است که ایجاب میکند تدابیر موثرتر و اساسیتری به خصوص جهت پیشگیری ازآثار این وقایع به عمل آورد نهایت با توجه به اهمیت موضوع تغییر اقلیم در سالهای اخیر در مجامع ملی و بینالمللی، تعیین آسیبپذیری سیستم طبیعی تالاب انزلی به تغییر اقلیم گزینههای مناسب مدیریتی برای سازگاری با این پیامد شوم در راستای اهداف تخصصی این مطالعه ارائه گردید.
Today, the phenomenon of drought as a national and transnational issue is important and considered by scientific and even political circles. The study area in this research is Anzali Wetland Basin in Guilan Province. In this research, the phenomenon of drought has been investigated using daily temperature and precipitation data over a period of 30 years (1988-2018). Data analysis method and climate change process and drought monitoring were performed using Mann-Kendall, SPI and RDI methods using SPSS, EXCELL and DIP software. The results showed: Although Rasht station does not show significant changes in the rainfall parameter, but in general shows a negative and downward trend in its amount. On the other hand, the forecast results indicate a decrease in precipitation and temperature by 2050 by 48 mm and 0.79 ° C. The results of Anzali station show the opposite of the current situation in Rasht, with the difference that the changes in that station are short and consecutive and irregular. Unlike Rasht station, the average annual and monthly rainfall in this period increases by approximately 0.1% per year by 63 mm and the average annual temperature indicates an increase of 1.43 ° C more than the observational average. The study of droughts also showed that the RDI method shows the real climatic conditions of the region better considering that the temperature and potential evapotranspiration are involved in the computational stages of this index.