چکیده:
در نظامهای کیفری جهان برای پلیس، جایگاه و اختیارات خاص و معینی پیشبینی شده که ملهم از اصول و آموزههای هر نظام عدالت کیفری بوده و به طور طبیعی تفاوتهایی بین آنها مشهود و قابل سنجش و ارزیابی بوده و شناسایی آنها میتواند به رفع نقاط ضعف و قوت نظام کیفری کمک کند. در نظام کیفری کامن لا به دلیل تبعیت از نظام اتهامی و ارتباط شبکهای، پلیس اختیارات گستردهتری در تحقیقات مقدماتی دارد اما در نظام کیفری سیویل لا (نظام رومی ژرمنی) این اختیارات وجود نداشته و پلیس در فرآیند دادرسی ملزم به تبعیت و جلب نظر مقامات دادسرا در چارچوب ارتباط سلسله مراتبی میباشد؛ که این جایگاه سلسله مراتبی و تبعیت از دادسرا در نظام کیفری ایران نیز با تغییرات اندکی وجود دارد. جایگاه پلیس در نظام کیفری ایران و نحوه ارتباط آن با دستگاه قضایی از نظر نوع ارتباط آنها با یکدیگر که در قانون تعریف شده (ارتباط سلسله مراتبی) نیازمند بازنگری بوده و اعطای برخی از اختیارات در راستای برخورد با جرایم خرد به پلیس، ضمن حفظ تعامل بین پلیس و دستگاه قضایی و تمرکززدایی از مأموریتهای پیشگیری پلیس، به تقویت جایگاه پلیس در تحقیقات مقدماتی منتهی میشود.
C Background and objectives: In the world's criminal systems, the police have specific positions and powers that are inspired by the principles and teachings of each criminal justice system, and naturally there are obvious differences between them that can be measured and evaluated, and identifying them can help the criminal system eliminate weaknesses. Methodology: According to the theoretical subject of the research, in terms of its nature it is of an applied research type which was conducted using library resources and documentary studies and translations of criminal laws and the presentation of materials was descriptive-analytical. Findings: In the criminal system of common law, the police have a broader power for preliminary investigation due to the criminal prosecution and network communication system, but in the civilian criminal system there was no such authority, and the police are required to comply with prosecutors. It is within the framework of hierarchical communication; this hierarchical position and adherence to the prosecutor's office in the Iranian penal system also exists with minor changes. Results: The position of the police in the Iranian penal system and how it relates to the judiciary in terms of the type of communication they have with each other and defined in the law (hierarchical communication) needs to be reconsidered and granting some powers to deal with petty crimes to the police, while maintaining interaction between the police and the judiciary and decentralizing police prevention missions, will strengthen the position of the police in preliminary investigations.
خلاصه ماشینی:
نقاط ضعف و قوت جايگاه تعريف شده براي پليس در اين نظام ها با تکيه بر نظام کيفـري ايران چيست ؟ ______________________________________________________ ١ -به عنوان مثال ؛ نهادي همانند پليس قضايي در کشور فرانسه کمک فراواني به کاهش اطاله دادرسي با افـزايش سـرعت و دقت در فرآيند تحقيقات مقدماتي نموده اما همين نهاد در کشور ايران حتي در مرحله تهيه و تصويب لايحـه تشـکيل پلـيس قضايي با طرح سلايق مختلف و ديدگاه هاي متنوع تاکنون منتج به نتيجه نشده است لذا نهادي که بر روي کاغذ باعـث بـروز اين همه اختلاف نظر بين پليس و دستگاه قضايي و حتي قوه مجريه و مقننه شده است اگر بدون در نظـر گـرفتن همـه تبعـات آن پياده سازي شود مشکلات اجرايي زيادي را به دنبال خواهد داشت .
(رجوع شود به جلد اول کتاب آيين دادرسي کيفري دکتر محمد آخوندي) تعامل به دليل جايگاه قانوني که دارد بيشتر از اينکه تعامـل باشـد موضـوع ضـابط مقـام قضـايي بودن پليس را مطرح ميکند و به همين دليل برخي از حقوقدانان معتقدند در اين نوع نظام هـاي کيفـري بـه جــاي تعامـل بايــد از تبعيـت پلــيس از مقـام قضــايي صـحبت شــود (عبـدي نــژاد، ١٩٠:١٣٨٩)؛ اما برابر جدول شماره يک ، در نظام کيفري کامن لا، به دليل افقي بـودن ارتبـاط و مستقل بودن پليس ، به جاي تبعيت پلـيس از دادسـرا، موضـوع تعامـل بـين ايـن دو نهـاد مطـرح ميشود و حتي در برخي موارد همانند تصميم در خصوص قرار دادن پرونده در فرآيند تعقيب ، دادسرا به دنبال جلب نظر پليس ميباشد.