چکیده:
جریان انقلاب اسلامی و رویدادهای پس از آن، به شکلگیری نوعی رفتار، فرهنگ و سبک مدیریت سازمانی منجر شد که بعدها بهعنوان کار و مدیریت جهادی تعبیر گردید. با اینکه در خصوص مدیریت جهادی تحقیقات متعدد صورت گرفته، اما کمتر پژوهشی با نگرش راهبردی، الگویی برای مدیریت جهادی ارائه نموده است. لذا هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگویی راهبردی جهت تبیین عناصر و ویژگیهای مدیریت جهادی است. پژوهش حاضر بر مبنای دستاورد تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی- توسعهای بوده که با رویکرد آمیخته (ترکیبی از روشهای کیفی و کمی) انجام پذیرفته است. جامعه آماری تحقیق، خبرگان، اندیشمندان، صاحبنظران و مدیران حوزه مدیریت جهادی بوده که تعداد 100 نفر از آنان بهعنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شدند. برای تجزیهوتحلیل دادهها از روشهای کیفی و کمی نظیر روش معادلات ساختاری استفاده شد. یافتههای پژوهش حاکی از این است که مفهوم مدیریت جهادی در سه حوزه اصلی انسان، سازمان و جامعه شکل میگیرد و انعکاس و بازتاب آن نیز در سه بعد رفتاری، ساختاری و زمینهای است. بُعد رفتاری (زیرمجموعه رفتار انسان)؛ شامل چهار ویژگی «اخلاق جهادی»، «کار و عمل جهادی»، «تفکر جهادی» و «روحیه جهادی» است. این ویژگیها نشاندهنده رفتار انسان (و بهویژه مدیران جهادی) در مجموعه سازمان میباشند. بُعد ساختاری در زیرمجموعه سازمان با دو ویژگی «ساختار سازمانی» و «تحول سازمانی» معرفی شد. بُعد زمینهای نیز در فرآیند مدیریت جهادی در پنج ویژگی اقتصادی، سیاسی، علمی، فناوری، اجتماعی- فرهنگی و محیطزیست از دید محیطشناسی و با نگاه توانمندسازی تعریف شده است.
The Islamic Revolution in Iran inspired a new culture, and hence, encouraged new modes of conduct and managerial methods within the bureaucratic body, which have since been described as “Jihadi Management”. Despite the vast body of literature dedicated to exploring this phenomenon, a systematic model for analyzing “Jihadi Management” has not yet been proposed. Seeking to fill the aforementioned void, the objective of the present paper is to develop a strategic model for the illustration and analysis of the constituting elements and properties of “Jihadi Model of Management”. In so doing, and in line with applied-developmental research, the modus operandi of this paper is based on a combination of qualitative and quantitative methods _ specifically utilizing Structural Equation Modelling. The population under study comprises of a total of hundred experts, theorists and managers in the field of “Jihadi Development”. The results indicate that the concept of “Jihadi Management” is realized within three main fields of human resources, Institutions and wider society, and thus in turn, reflected within three distinct dimensions; behavioral, structural and contextual. The behavioral dimension is composed of four main properties, i.e. “Jihadi ethics”, “Jihadi action”, “Jihadi thinking” and “Jihadi spirit”. These qualities were shown to be reflected in the behavior of the human resources_ especially the managers_ of the institutions understudy. Furthermore, with regards to the structural dimension of these institutions, the necessary structural organization and structural reforms were demonstrated. Finally, in terms of the contextual dimension, “Jihadi management Process” was respectively defined in relation to economic, political, scientific, socio-cultural and environmental fields, with regard to ecological and empowerment perspective.
خلاصه ماشینی:
با اينکه در نحله هاي گوناگون مديريت ، مباني فکري- فلسفي در يـک نگـاه رونـدي، از تجهيزات و امکانات (تيلوريسم )، انسان ها (روابـط انسـاني)، تعامـل (سـامانه اي )، محـيط و زيرسيستم ها و اخيرًا به مديريت بر مبناي ارزش ها رسيده است (پورعزت و قليپـور، ١٣٨٨: ٦٦) و در داخل کشور نيز تحقيقات متعددي به بررسي و تبيين مفهوم مـديريت جهـادي پرداختـه است ، اما تاکنون الگوي مدون راهبردي مديريت جهادي بر اساس مقتضيات حـال و آينـده جمهوري اسلامي ايران ، در سطح ملي براي حل مشـکلات فعلـي و تحقـق آينـده مطلـوب ٣٣٢ کشور ارائه نگرديده است .
جدول شماره ٢: روايي همگرا (AVE) سازه هاي پژوهش (رجوع شود به تصویر صفحه) فرآيند و روش تجزيه وتحليل داده ها از آنجايي که هدف پژوهش حاضر «طراحي الگـويي راهبـردي جهـت تبيـين عناصـر و ويژگي هاي مديريت جهادي » است ، روش تجزيه وتحليل اطلاعات بـراي دسـتيابي بـه ايـن الگو به شرح زير ميباشد: الف - جهت دستيابي به ابعاد، مؤلفه ها و شاخص هاي مديريت جهادي از روش گرانـدد تئوري با تأکيد بر نرم افزار MAXQDA استفاده شد.
جدول شماره ٤: ضرايب مسير سازه هاي «عناصر مديريت جهادي » (رجوع شود به تصویر صفحه) نتايج نشان ميدهد که همه ضرايب مسيرها از مقدار معيار ١/٩٦ بيشـتر اسـت کـه ايـن مهم ، معنادار بودن مسيرها و مناسب بودن الگوي ساختاري از عوامل رفتـاري، سـاختاري و زمينه اي به مؤلفه هاي مربوطه را نشان ميدهد.
349 جدول شماره ٧: ضرايب مسير شاخص هاي سازه «زمينه اي » (رجوع شود به تصویر صفحه) نتايج نشان ميدهد که همه ضرايب مسيرها از مقدار معيار ١/٩٦ بيشـتر اسـت کـه ايـن مهم ، معنادار بودن مسيرها و مناسب بودن الگوي ساختاري از مؤلفه هاي عوامل زمينه اي بـه گويه ها را نشان ميدهد.