چکیده:
بحث «ماده منتسبه» در جملات شرطیه یعنی رجوع شرط به ماده یا هیئت یکی از مهمترین مباحث در مسیر استنباط حکم است که از جایگاه ویژهای در سرفصلهای بنیادین اصول فقه نیز برخوردار است. با این همه، جغرافیای گسترده این بحث با توجه به اینکه درباره دیدگاه عالمی بزرگ همچون محقق نائینی می باشد، چندان که شایسته است کاوش و بررسی دقیق نشده است. این پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای در پی بررسی دیدگاه محقق نائینی در باره رجوع شرط به ماده یا هیئت و محتملات دیگر و ثمرات مترتب بر آن می باشد. نتایج پژوهش نشان میدهد محقق نائینی درباره اینکه در جملات شرطیه، رجوع شرط به هیئت یا به مادّه و یا به امر دیگری است به تفصیل بحث کرده است. وی شش احتمال ثبوتی را مطرح کرده و با نفی پنج احتمال از آنها، احتمال ششم را دیدگاه مختار خود در مرجع شرط پذیرفته است. ما در این نوشتار با رویکردی اجتهادی در صدد اثبات احتمال مد نظر محقق نائینی و ابطال بقیه احتمالات مورد نظر هستیم.واژگان کلیدی: ماده منتسبه ، جملات شرطیه ، ماده، هیئت، محقق نائینی
خلاصه ماشینی:
نقد و بررسي نظريه «ماده منتسبه » محقق نائيني 1 صادق آملي لاريجاني چکيده بحث «ماده منتسبه » در جملات شرطيه يعني رجوع شرط به ماده يا هيئت يکي از مهم ترين مباحث در مسير استنباط حکم است که از جايگاه ويژه اي در سرفصل هاي بنيادين اصول فقه نيز برخوردار است .
وقتي در تصوير فوق فرض ميکنيم که وجوب هيچ تضيق و اشتراطي ندارد به اين معنا که در مقام انشاي حکم ، «وجوب » مقيد نشده است ، بلکه صرفا مادة پس از ورود وجوب ، مضيق شده است ، در اين صورت وجوب به طور مطلق وجود دارد؛ گرچه به ماده اي تعلق گرفته که در رتبۀ بعد (نه بعد زماني) مقيد به قيدي ميشود و 18 چنين وجوبي تحققش در خارج منوط به چيزي نيست .
در نتيجه اين نقض مرحوم حلي بر محقق ناييني وارد ميشود که اگر تقييد طبيعت معروض طلب - يا همان مادة منتسبه - به شرط ، مستلزم انحصار طلب به موارد وجود شرط باشد، بايد بپذيريم که در همه مواردي که واجب ، مانند «صلوة» شرط و قيدي چون «وضو» دارد، نفس طلب و وجوب نيز منحصر به جايي است که شرط در خارج وجود داشته باشد.