بررسی ابعاد مختلف نیهیلیسم (پوچگرایی) در شعر شاعران معاصر (مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرخزاد، منوچهر آتشی، نادر نادرپور، محمد زهری) مقاله

زمینه و هدف: بعد از دورۀ رنسانس و ظهور پیشرفتهای صنعتی، انسان خود را در محوریت و مرکز کائنات دید و به قدرت خود غرّه شد. بعبارتی با پیشرفتهای صنعتی انسان احساس قدرت کرده و مسئلۀ مرگ خدای نیچه رخ داده و اعتقاد به خدا در ضمیر او از بین میرود. پیامد چنین تفکری، کمرنگ شدن اعتقادات مذهبی و نابودی ارزشهای سنتی بود که منجر به پوچگرایی گردید. روشنفکران ایرانی در دهه های سی و چهل، ضمن آشنایی با چنین تفکراتی و به دلیل وجود نابسامانیهای شدید سیاسی-اجتماعی، درگیر افکار نیهیلیستی شدند. تحقیق حاضر با هدف بررسی ابعاد مختلف نیهیلیسم از جنبه های سیاسی، اجتماعی، فلسفی، وجودی، معرفتی، و اخلاقی در اشعار شاعران معاصر (مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرخزاد، منوچهر آتشی، نادر نادرپور، و محمد زهری) انجام شده است. روش مطالعه: این پژوهش به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و مطالعۀ کتابخانه ای و فیش برداری و بر مبنای تحلیل محتواست. یافته ها: براساس یافته های پژوهش، ابعاد گوناگون نیهیلیسم به ترتیب بسامد نیهیلیسم اجتماعی، فلسفی، اخلاقی، وجودی، سیاسی، و معرفت شناسانه در اشعار شاعران موردبحث منعکس شده است. در این میان اشعار شاملو در نیهیلیسم سیاسی، فروغ فرخزاد در نیهیلیسم فلسفی، و محمد زهری در نیهیلیسم اخلاقی دارای بسامد بیشتری است. همچنین بسامدهای نیهیلیسم وجودی و اجتماعی تقریبا در شعر شاعران موردنظر، به یک اندازه است. گفتنی است طبق جست‌وجوی نگارندگان، در اشعار احمد شاملو، محمد زهری، و نادر نادرپور شواهدی مبنی بر نیهیلیسم معرفتی یافت نشد و در اشعار منوچهر آتشی نیز شواهدی مبنی بر نیهیلیسم سیاسی مشاهده نگردید. نتیجه گیری: به نظر میرسد اوضاع متشنج سیاسی دهۀ سی و چهل، زندانی شدن شاعران، گذار جامعۀ ایران از سنت به مدرنیته، جنگ جهانی دوم، بی‌سوادی و جهالت عوام و مواردی از این دست، نوعی ناامیدی، سرخوردگی، پوچگرایی و بی معنایی را در اشعار این دوره تزریق نمود. در این میان مسائل شخصی مانند روابط نافرجام عاشقانه، تنهایی، مهاجرت و غربت نیز شاعران را به سمت نوعی بی معنایی، پوچی و بی ارزشی دنیا و زندگی سوق داده است.

BACKGROUND AND OBJECTIVES: After the Renaissance period and the emergence of industrial developments, man saw himself at the center of the universe and admired his power. In other words, with the industrial progress, man feels powerful and the issue of the death of Nietzsche's God has occurred and belief in God is lost in his mind. The consequence of such thinking was the weakening of religious beliefs and the destruction of traditional values, which led to nihilism. In the 1930s and 1940s, Iranian intellectuals became involved in nihilistic thoughts while being familiar with such thoughts and due to the existence of severe political-social disturbances. The purpose of this research is to investigate the various dimensions of nihilism from political, social, philosophical, existential, epistemological, and ethical aspects in the poems of contemporary poets (Mahdi Akhvan sales, Ahmad Shamlou, Forough Farrokhzad, Manouchehr Atashi, Nader Naderpour, and Mohammad Zohari) has been. METHODOLOGY: This research is descriptive-analytical and library study and data collection based on content analysis. FINDINGS: Based on the findings of the research, the various dimensions of nihilism are reflected in the poems of the poets in question, according to the frequency of social, philosophical, ethical, existential, political, and epistemological nihilism. Meanwhile, Shamlou's poems in political nihilism, Forough Farrokhzad in philosophical nihilism, and Mohammad Zohari in moral nihilism have more frequency. Also, the frequencies of existential and social nihilism are almost the same in the poems of the poets in question. It should be mentioned that according to the search of the authors, no evidence of epistemological nihilism was found in the poems of Ahmad Shamlou, Mohammad Zohari, and Nader Naderpour, and no evidence of political nihilism was found in the poems of Manouchehr Atashi. CONCLUSION: It seems that the tense political situation of the 30s and 40s, the imprisonment of poets, the transition of Iranian society from tradition to modernity, World War II, illiteracy and ignorance of the common people and things like that, are a kind of hopelessness, disillusionment, absurdity and He injected meaning into the poems of this period. Meanwhile, personal issues such as unfulfilled romantic relationships, loneliness, migration and sojourn have also pushed poets towards a kind of meaninglessness, emptiness and worthlessness of the world and life.