چکیده:
قرارداد ۱۹۱۹م» ایران و انگلیس که در دوره پادشاهی احمدشاه قاجار و در کابینه احمد وئوق‌الدوله به امضا
رسید, نقطه عطف مهمی در دوران جدید تاریخ معاصر ایران به‌شمار می‌رود. پس از پایان جنگ جهانی اول و
انقلاب روسیه» انگلیس تنها قدرت خارجی بلامنازع در خاورمیانه به‌شمار می‌رفت. او که طرح خاورمیانه جدید
را در سر می‌پروراندء با تاسیس دولت‌های عربی دست‌نشانده از کناره‌های دریای مدیترانه تا فلات پامیر در فکر
جلوگیری از رسوخ بلشویسم و حفظ مرزهای هندوستان بود. پس با امضای نهانی قرارداد ۱۹۱۹م» با دولتمردان
ایران و نمایندگان رجال دیوان‌سالار زمین‌دار از خاندان‌های متنفذ و اشرافی راهی را دنبال می‌کرد که کشور
ایران توسط خود ایرانیان و با بودجه آنها تحت نظارت مستشاران انگلیسی اداره شود. کرزن که نگران حفظ
مرزهای هندوستان بود» تنها راه نجات را در ایجاد دولت قوی در ایران می‌دانست تا پس از خروج نیروهای
انگیس از منطقه» منافع آنها را حفظ کند. این قرارداد با عکس‌العمل‌های داخلی و خارجی تندی روبه‌رو شد.
رویارویی دو جناح دیوان‌سالاران محافظه‌کار و متجدد را پدید آورد و در نهایت به مخالفت‌های بین‌المللی
کشیده و ملغی گردید.
The 1919 agreement between Iran and Britain, signed during the reign of Ahmad
Shah Qajar and in the cabinet of Ahmad Vosough al-Dawla, is an important
turning point in the new era of contemporary Iranian history. After the end of
World War I and the Russian Revolution, Britain was the only undisputed foreign
power in the Middle East. Thinking of a new Middle East project, he set out to
prevent the infiltration of Bolshevism and the preservation of India's borders by
establishing Arab states from the shores of the Mediterranean Sea to the Pamir
Plateau. Thus, by secretly signing the 1919 agreement with the Iranian government
and representatives of the landlords from influential and aristocratic families, Iran
sought a way for Iran to be run by the Iranians themselves and with their budgets
under the supervision of British advisers. Concerned about protecting India's
borders, Karzen said the only way to save Iran was to build a strong government in
Iran to protect their interests after the withdrawal of British forces. The deal was
met with strong internal and external reactions. And it created modernity and
eventually led to international opposition and was eventually abolished.
(
, 
, 
)
