چکیده:
در طول تاریخ، نمادهای زیادی برای تزئین ساختمانها و بناهای معماری استفاده شده است که این نمادها در ادوار گوناگون تحولات بسیاری زیادی را به خود دیده است. نقوش به کار رفته در بناهای معماری دربردارنده تجارب فرهنگی، اجتماعی و معتقدات مذهبی دوران خویش هستند و با توجه به این مطالب، میتوان عنوان کرد که این نقوش به درک و فهم بهتر و بیشتر از سیر تحول افکار و اندیشههای مردم آن دوران کمک شایان توجهی میکند. دوره صفوی یکی از مهمترین دورههای معماری اسلامی است. بر این اساس، در پژوهش حاضر، هدف اصلی این است که نقوش گیاهی و جانوری در معماری دوره صفوی بررسی شود. پس پرسش اصلی در این پژوهش، این است که چه نقوش گیاهی و جانوری در معماری دوره صفوی وجود دارد؟ در این پژوهش، پس از مبانی نظری، نقوش گیاهی و جانوری در معماری دوره صفوی بررسی میشود. این پژوهش ماهیت کاربردی دارد و از نوع توصیفی - تحلیلی به شمار میرود. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای است. روش تحلیل، کیفی است. این پژوهش نشان میدهد که در دوره صفوی، بیشتر به نقوش گیاهی مانند اسلیمی و ختایی پرداخته شد و کمتر به نقوش حیوانی پرداخته شده است.
Throughout history, many symbols have been used to decorate buildings and architectural monuments, and these symbols have experienced many changes at various times. The motifs used in the architectural buildings contain the cultural, social, and religious experiences of their time, and according to this content, it can be said that these motifs contribute to a better understanding of the evolution of the thoughts and ideas of the people of that era. The period is one of the most significant periods of Islamic architecture. On this basis, in today’s research, the main objective is to study plant and animal motifs in the architecture of the Safavid period. Thus, the main issue in this research is what plant and animal patterns are there in Safavid’s period architecture? In this research, after the theoretical foundations, the vegetal and animal patterns of Safavid’s period architecture are studied. This research has an applied character and is regarded as descriptive-analytic. The information collection methodology is a library. The analytical approach is qualitative. This research shows that in the Safavid period, vegetal patterns such as Salimi and Khatai were most often discussed and animal patterns were less.
خلاصه ماشینی:
جدول ٢ نشان مي دهد که در هر طبقه از کاخ عالي قاپو از چه نوع اسليمي هايي بهره گرفته شده است و در يک نگاه کلي ، مشخص مي گردد در اين بنا، اسليمي ساده ، پيچک دار و ابري در مقايسه با ديگر اسليمي ها بيشتر استفاده گرديده است .
طرح طاووس بالاي سردر ورودي ، در ميانه و بر روي سوسن هاي کاشي معرق با نقوش گياهي اسليمي ماري و ختايي آراسته شده است و بالاي آن ، کتيبه اي با خط نستعليق سفيد با مضمون : «انا مدينه العلم و علي بابها» در قابي به شکل موج نوشته گشته است .
در اين طرح ، يک سربند اسليمي در مرکز طرح موجود است و بند ختايي آن زرد رنگ است و براي آراستن آن ، از گل هايي به رنگ زرد و برگ هاي به رنگ قهوه اي ، زرد، آبي بهره گرفته شده است .
تفاوت رنگ بندي اين گروه از طرح ها به اين شرح است : - بند ختايي موجود در کاشيکاري اين سردر از رنگ کرم روشن (يا دوغي که طي سپري گشتن زمان کم رنگ گرديده ) برخوردار است و برگ هاي به کار رفته در طرح به رنگ سبز هستند، اما بعضي از برگ هاي کنگري به رنگ زرد مي باشند و گل هاي گرد موجود در کار به رنگ قهوه اي هستند (يا ممکن است رنگ سدري بوده که به مرور تيره تر شده اند.