چکیده:
اصفهان از دیرباز مهد عالمان، محدثان و مفسران بسیار بوده است. تلاش این اندیشمندان، اصفهان را دارای مکتب و مدرسهای تاثیرگذار در علوم اسلامی بر دیگر مکاتب کرده است. کشف مبانی مفسران شاخص مکتب تفسیری اصفهان و تطبیق با مبانی تفسیری مقام معظم رهبری، درخور اهمیت و بررسی است. این پژوهش به روش تحلیلی تطبیقی و با تنقیح مبانی و تطبیق آنها با یکدیگر و با منابع معتبر انجام شده است. از جمله مبانی مشترک مفسران مدرسه تفسیری اصفهان و مقام معظم رهبری؛ الهی بودن متن، حجیت ظواهر، امکان و جواز تفسیر، قرائت واحده، ساحتهای معنایی قرآن یا بطون قرآن، حجت خبر واحد و حجت عقل در تفسیر میباشد. رهبری نیز بر حجیّت ظواهر قرآن تاکید کرده و قائل هستند باید به روایاتی که در ذیل آیه است رجوع کرد تا مراد آیه روشن شود. از مبانی رهبری، امکان و جواز فهم و تفسیر قرآن است؛ زیرا روش تفسیری وی اجتهادی و عقلی است. ایشان معیار قرائت صحیح را تواتر دانسته و غالبا عامل اختلافات قراءات را ناشی از اختلاف لهجهها میدانند. از دیدگاه وی قرائات غیر متواتر که با خبر واحد ثابت میشوند، حجیتی ندارند. قرائت قراء سبعه تواتر داشته و حجیت خواهند داشت و در تفسیر میتوان به آنها استناد نمود. حمل آیه برچند معنا مجاز شمرده و همچنین از قاعده سیاق به خوبی استفاده کرده است. رهبری همچنان به تاویل توجه داشته و به کشف پیام آیه و تطبیق آن بر موارد عصری پرداختهاند.
خلاصه ماشینی:
از جمله مبانی مشترک مفسران مدرسه تفسیری اصفهان و مقام معظم رهبری؛ الهی بودن متن، حجیت ظواهر، امکان و جواز تفسیر، قرائت واحده، ساحتهای معنایی قرآن یا بطون قرآن، حجت خبر واحد و حجت عقل در تفسیر میباشد.
در این پژوهش تطبیق مبانی تفسیری بین مقام معظم رهبری و تفاسیر شاخص اصفهانی(جامع التفسیر-مفردات راغب اصفهانی، تفسير القرآن الکريم ملاّصدرا، صافی- فیض کاشانی، منهج الصادقين فى الزام المخالفين-خلاصة المنهج-زبده التفاسیر ملاّ فتح الله کاشانی، تفسيرالمعين محمّد بن مرتضی کاشانی، تفسیرلاهیجی، اطیب البیان سیّد طیّب، مخزن العرفان بانو امین و تفسیر مهر محمّد علی رضایی) مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
بنابراین مبنا پیش فرضهای کلی فکری مفسر است که هم جبنه کلی دارد و میتوان مصادیق متعدد برای آن در نظر گرفت و از این جهت همچون قاعده و اصل می باشد و هم به دلیل نقش تاثیر گذار آن در جای جای مباحث تفسیری نقش زیربنایی برای همه مباحث مطرح شده در تفسیر را دارد، آنچه در این تحقیق مورد لحاظ قرار گرفته است، همین معناست.
از مبانی مقام معظم رهبری، امکان و جواز فهم و تفسیر قرآن است؛ زیرا روش تفسیری وی شیوه اجتهادی و عقلی است.
از مبانی مقام معظم رهبری، امکان و جواز فهم و تفسیر قرآن است؛ زیرا روش تفسیری وی شیوه اجتهادی و عقلی است.