چکیده:
قرائت قرآن کریم یکی از مهمترین وظایف دینی ماست. هدف از انجام این پژوهش، تبیین مسائلی از منظر زبانشناسی است که میتواند در کمک به تلاوت/قرائت درست قرآن کریم راهگشا باشد. برای این منظور، سورههای متعددی از قرآن کریم مد نظر قرار گرفت و پس از تأمل و تعمق در آنها شیوه متداول آموزش قرآن کریم در تجوید بررسی شد. آنگاه با بهره گیری از مفاهیم علم زبانشناسی (شاخه واجشناسی) مشخص گردید که مواردی از قبیل قلب به میم (اقلاب)، یرملون (ادغام)، حروف شمسی (در مقابل قمری) و اخفاء که در علم تجوید به آنها پرداخته میشود، همگی در زبانشناسی در قالب فرایند واجی «همگونی» قابل تبییناند. نتایج نشان داد که در تلاوت قرآن کریم انواع همگونی اعم از کامل و ناقص دیده میشود. این همگونیها عمدتاً از نوع همخوانی، پسرو و همجوار است (نه واکهای، پیشرو و غیرهمجوار). با انجام چنین پژوهشهایی میتوان در جهت آموزش این معجزه جاویدان که روشنگر راه ما انسانها است گامی برداشت و زمینه را برای بهره گیری هرچه بیشتر از آن هموار نمود.
Reading the holy Quran is one of our most important religious duties. The purpose of this article is the explanation of issues from linguistics point of view that helps to correct reading of Quran. To do this, many verses of holy Quran were considered and after deliberation on them, the current method of teaching Quran in terms of Tajvid was studied. Then by means of linguistics concept (phonology branch) it was clear that Tajvid rules such as Iqlab, Idgham, Sun Letters and Ikhfa can be explained by “assimilation process” in linguistics. The result indicated that in reading Quran there are different types of assimilations such as partial and complete. These assimilations are mainly consonantal, regressive and adjacent (not vocalic, progressive and non-adjacent). Through such researches we can take steps toward teaching this everlasting miracle that is indicative of our way of life and pave the way for using it as much as possible.
خلاصه ماشینی:
قاعده همگوني آنها را مي توان چنين نوشت : (به تصویر صفحه مراجعه شود) وقوع اين فرايند به صورت برون واژهاي است .
اين همگوني در مرز دو واژه اتفاق مي افتد نه درون واژه و از نظر جهت ، پسرو و به لحاظ فاصله ، همجوار محسوب مي شود.
1- voice 2- stop 3- fricative 4- voicing assimilation 5- devoicing assimilation در توضيح اين قاعده تجويدي از ديدگاه زبانشناسي مي توان گفت ريشه هايي که با همخوانهاي تيغه اي ١ شروع مي شوند، زماني که «ال» معرفه ٢ اضافه مي شود، «l» با آن همخوان آغازين همگون مي شود و همگوني کامل اتفاق مي افتد به گونه اي که تکرار مي شود و در قرآن آن را به صورت مشدد مي خوانند.
در بررسي اين قاعده تجويدي بايد گفت که وقتي همخوان خيشومي لثوي /n/ (نون ساکن يا تنـوين ) قبل از واجهاي « k ,q ,f ,ð͎ ,ṭ ,ḍ ,ṣ ,ʃ ,s ,z ,ð ,d ,dƷ ,θ ,t » قرار گيرد، جايگاه توليدش تغيير مي کند و متمايل به جايگاه توليد صداي بعدي مي شود.
براي اين منظور، سورههاي متعددي از قرآن کريم مد نظر قرار گرفت و قواعد تجويدي از ديدگاه زبانشناسي بررسي گرديد.
اين همخوان همواره دچار تغييرات واجي خاصي است و تغييرات به هر شکلي که باشد، وجود يا نبود يک فرايند يعني همگوني را نشان مي دهد.
نتايج اين پژوهش همچنين مشخص کرده است که انواع همگوني از نظر شدت (کامل و ناقص ) در قرآن کريم ديده مي شود.