چکیده:
این مقاله به تحلیل نظریه محمود ایوب با عنوان رنج رهایی بخش در اسلام میپردازد. وی در این نظریه از آموزه رنج رهایی بخش در مسیحیت الهام گرفته است که در آن مصائب و رنج های عیسی مسیح(ع) به عنوان فدیه ای برای نجات بشر و رهایی ایشان از بردگی گناه معرفی میشود. ایوب با در نظر گرفتن اینکه رنج ها و شهادت امام حسین(ع) در کربلا سبب اعطای حق شفاعت از جانب خداوند به ایشان و در مقیاسی بسیار وسیع گردید بطوریکه بشریت را با آن مورد شفاعت قرار میدهند و از آتش عذاب نجات خواهند داد، به ارائه الگویی برای رهایی بخشی و نجات بر اساس آموزه های اسلام و کلام تشیّع امامی پرداخت. در این مقاله الگوی ایوب هم از جهت اصطلاحات کلامی و هم تطابق با آموزه های بنیادین کلام تشیّع امامی مورد بررسی انتقادی قرار میگیرد و در انتها تلاش میشود تا دفاعیه ای نیز از این نقد ها ارائه شود. در نهایت، این مقاله با امکان سنجی و ظرفیت سنجی مفهوم رهایی بخشی در کلام شیعه، در تلاش است تا مسیر سایر پژوهش ها را برای بررسی سازگاری کامل آن با مبانی کلامی تشیّع امامی هموار سازد.
This article aims to investigate Mahmoud Ayoub's theory on redemptive suffering in Islam. Ayoub has proposed his model of redemption in Islam within the context of intercession (shafa’a) in ithna ‘ashari Shi‘i Islam, inspired by the doctrine of redemption in Christianity. In his opinion, intercession is the direct reward of the sufferings and martyrdom of the ahl al-bayt so they can rescue their devotees from Hell and God’s punishment by this intercessory prerogative.This research has explored the compatibility or incompatibility of what Ayoub claims about redemption in ithna ‘ashari Shi‘ism with the fundamental teachings of Shi‘i theology, and precisely, has surveyed the possibility of ‘redemption’ exist in ithna ‘ashari Shi‘i theology. In this regard, both Ayoub’s theological terminology and his theology have been analyzed. In this regard, the article explores Ayoub's theological terminology as well as his theology with a critical study, then offers a defense for each critiques.
خلاصه ماشینی:
شباهتهای قابل توجه در زندگی، رسالت دینی و مصائب امام حسینعلیه السلامو عیسی مسیح×، همراه آشنابودن ایوب به مبانی و آموزههای الهیاتی و کلامی در اسلام و مسیحیت، او را تشویق کرد که با الهامگرفتن از آموزۀ رنج رهاییبخش در مسیحیت، رسالۀ دکتری خویش در دانشگاه هاروارد را به تلاش برای ارائۀ الگوی اسلامی از آموزۀ رهاییبخشی redemption مسیحی بر اساس مبانی کلامی تشیع امامی اختصاص دهد.
برای درک درستی از اصطلاح redemption در لابهلای متون مقدس عهدین، باید ابتدا توجه داشت که سخنگفتن دربارۀ مفهوم redemption در عهدین با عبارات مختلفی صورت گرفته است؛ اما در عهد جدید بیشتر از عبارت عبری λυτρ´oν برای Redemptive Suffering synoptic gospels ابراز این مفهوم استفاده شده است که بیشتر اوقات اشاره دارد به پولی که برای آزادی زندانیان جنگ و یا برای غرامت بردگان و یا دیگر التزامات اینچنینی پرداخت میشد؛ بنابراین استفاده از آن در عهد جدید، بیشتر دلالت بر امور تجاری دارد؛ ولی هر زمان که ارتباطی با مفاهیم دینی داشته باشد، اشاره دارد به اینکه عیسی مسیحعلیه السلامبه عنوان فرزند خدا، تبدیل به غرامت همگان یا اکثریت مردم شده است (VandenBerg, 2007, p.
مصائب و مصلوبشدن عیسی مسیحعلیه السلامدر متون مقدس مسیحی، به عنوان آخرین گام از فعالیتهای رهاییبخش و کشیشی او گناهان جهان را کفاره داده و جبران نمود (یوحنا، 9: ص 1؛ 2: ص 2) و نسل بشر را از هژمونی و سلطۀ تاریکی نجات داد (کولسیان، 1: صص 13-14)؛ بنابراین تعریف مسیحیت از مفهوم redemption که ریشه در تعریف یهودی از این اصطلاح کلامی دارد، ایدۀ بازخرید توسط خدا است؛ به این معنی که خداوند به وسیلهٔ عیسی مسیحعلیه السلامبه مثابۀ فدیهای ارزشمند، بشریت را از بردگی گناه بازخرید کرده و رها نموده است.