چکیده:
یکی از ایالت‌های غربی قلمرو قاجار که به سبب تنوع شرایط جغرافیایی، واقع شدن بر سر شاهراه تجاری بین‌النهرین و عتبات عالیات و هم مرز بودن با عثمانی مورد توجه دولت قاجار گرفت، ایالت کرمانشاهان بود. این ایالت به دلیل عدم برخورداری از شرایط مناسب بهداشتی در مقاطعی ساکنانش دچار بیماری‌های همه‌گیری همچون وبا شدند. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسناد تاریخی بدنبال پاسخ دادن به این پرسش است که چه عواملی سبب شیوع بیماری وبا در کرمانشاهان عصر قاجار شده بود؟ نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که شیوع بیماری همه‌گیر وبا در ایالت کرمانشاهان به دفعات رخ داده و عواملی چون عدم مسئولیت پذیری کارگزاران، ناکارآمدی برخی از حکام محلی در مهار بیماری و نداشتن برنامه پیشگیری، نداشتن آگاهی از روش‌های نوین درمان، جهل عمومی و ترویج خرافات، عدم اعتماد به روش های درمان پزشکان اروپایی و اصرار بر معالجه از طریق طب سنتی، گزارش‌ها و آمارهای جعلی دولتمردان، نبود قرنطینه اصولی و مناسب و عدم توجه دولت مرکزی در جهت مهار بیماری، نقش موثری داشته است.
One of the western states of the Qajar territory, which attracted the attention of the Qajar government due to the diversity of its geographical conditions, its location on the Mesopotamia and the Holy shrines commercial highway, and its borders with the ottoman Empire, was the state of Kermanshahan. Due to the lack of proper health conditions, this state sometimes suffered from epidemic diseases such as cholera. This research, with a descriptive- analytical approach and using library sources and historical documents, seeks to answer the question of what factors did cause the outbreak of cholera in Kermanshahan during the Qajar era? The results of the present research showed that the outbreak of epidemic cholera frequently occurred in Kermanshahan province, and factors such as the lack of accountability of agents, the inefficacy of some local governors in controlling the disease and the lack of a prevention plan, lack of knowledge of new treatment methods, public ignorance and promotion of superstitions, lack of trust in the treatment methods of European doctors and insistence on treatment through traditional medicine, fake reports and statistics of government officials, lack of basic and appropriate quarantine and lack of attention of the central government played an effective role in controlling the disease
خلاصه ماشینی:
روزنامة اختر نیز در سال ١٣٠٧ق از سرایت بیماری وبا در بغـداد و سـرایت آن بـه منـاطق غربی کشور و بی اعتنایی و بی کفایتی ماموران و وحشت و نگرانی مردم کرمانشاه گزارشی ارائه داده مبنی بر این که به موجب مکتوب هایی که از طهران نوشته اند، اهالی شهر و پایتخت ایـران از سـرایت ناخوشی وبا که از بغداد روی به سمت کرمانشاهان مـی آیـد، خیلـی متـوحش و از عـدم اعتنای اولیای دولت علیة ایران به رعایت قوانین حفظ الصحت زیاده از حد شاکی بوده انـد، می گویند به سبب همین عدم اعتنا و دقت ، ناخوشی مذکور نخست از بصره به سمت بـلاد جنوب غربی ایران مانند محمره {خرمشهر حالیه }، بوشهر، شوشتر و حوالی آن هـا سـرایت نمود، اکنون این مرض مهلک از خانقین روی به طرف کرمانشـاهان بـه سـرعت هـر چـه تمامتر در تک و تاز است و جای تاسف است با اینکه صیت هولناک این ناخوشـی امـروز تمام ربع مسکون را فرا گرفته ، در اقصی بلاد مغرب برای امـورات بغـداد و بصـره کـرانین گذاشته اند در سر حدات ایران که از یک میدان اسب سواری بیشتر مساحت نیست ، هنوز برای گرفتن جلو پیشتازی این ناخوشی که موجب اتلاف جمعیت و خرابی آبادی ها است ، تدابیری بکار برده نشده است (روزنامه اختر، ١٨صفر، ١٣٠٧: ٧، ٤٦٦٧).
(
, 
, 
)
