چکیده:
مقالۀ حاضر به‌بررسی پدیدۀ «ریزوم» وارتباط آن بامفهوم «زیست-قدرت» می‌پردازد. نویسنده با استفاده از‌رویکرد مطالعات فرهنگی و بهره‌گیری از‌نظریات فوکو، دولوز و گاتاری و تمرکز بر‌موضوعاتی نظیر «بازقلمروسازی»، «تفاوت» و «قلمروزدایی» در-پی پاسخ به‌این پرسش بنیادی است که چگونه غرب پسااستعمار می‌کوشد با‌تأکید بر‌اصل جهانشمولی و مفاهیم «هویت جمعی» و «هستی‌شناختی قومیتی» همچنان گفتمان زیست- قدرت را برفضای چندفرهنگی معاصر تحمیل کند؟ بدین منظور کتاب آتش خانگی(2017) نوشتۀ کامیلا شمسی، نویسندۀ معاصر پاکستانی-انگلیسی، بررسی می‌شود تا‌باتمرکز بر‌تأثیر گفتمان زیست- قدرت برحیات مدنی اقلیت مهاجر به‌چگونگی تلاش غرب در‌حفظ مفاهیمی هستی‌شناسانه نظیر «اصالت» و «هویت» در-چارچوبی سلسله‌مراتبی بپردازد. چنین استدلال می‌شود که جنبش‌های قومیتی افراطی و ظهور پدیدۀ داعش در‌دهه‌های اخیر واکنشی طبیعی به‌گفتمان تحمیلی زیست-قدرت در‌غرب است. درواقع شمسی با اقتباس آنتیگونه به بازنمود چالش بین گفتمان زیست-قدرت(مردانه/غربی/جهانی) و گفتمان‌های خرد(زنانه/غیرغربی/در حاشیه) در عصر حاضر می‌پردازد. به‌علاوه وی می-کوشد با‌برجسته‌کردن رابطۀ افقی و در‌نتیجه ماهیت ریزومی حیات اجتماعی، نه‌تنها اصل جهانشمولی انسان‌گرای لیبرال را زیر-سوال برد، بلکه بر‌ضرورت بازتعریف گفتمانی تأکید کند که مبتنی بر‌اصل «تفاوت» است تا«هویت».
This article focuses on the concept of rhizome and its relation with ‘bio-power’ in Kamila Shamsi’s Home Fire (2017) through the perspective of cultural studies. Deploying Faucauldian concept of bio-power and focusing on the techniques of adaptation, the article tries to discuss how the post-colonial West has imposed the biopolitical discourse through ‘norms’ and concepts like social purity, ‘collective identity,’ and ‘ethnic ontology.’ To this end, notions of ‘difference,’ ‘deterritorialization,’ and ‘reterritorialization’ have been explored. It is argued that with domination of ‘exceptional situation,’especially after September 11th, the silence imposed upon the minority groups, and their banishment into ‘bare life,’ terror and religious fundamentalism seem inevitable outcomes. Shamsi’s work is an attempt to challenge western bio-politics at a time when heterogeneity is the rule of the day; rhizome and polyphony the inalienable features of life, and ‘becoming’ rather than ‘being’ the very essence of man. At this time, in Shamsi’s view, the source of one’s identity should be located in ‘difference,’ and hierarchical discourses should succumb to horizontal equality.
(
, 
, 
)
