مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری و فناوری واقعیت توسعه‌یافته بر فاکتورهای جسمانی و اضطراب سخنرانی مقاله

مقدمه: با توجه به اهمیت سخنرانی در جمع و تاثیر منفی اضطراب سخنرانی در موقعیت‌های حرفه‌ای و روزمره، محققان برای کاهش این اضطراب به فناوری‌های جدید مثل واقعیت مجازی و توسعه‌یافته در کنار درمان‌های سنتی روانشناختی روی آورده‌اند. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری و فناوری واقعیت توسعه‌یافته بر فاکتورهای جسمانی و اضطراب سخنرانی دانشجویان می‌باشد. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون و گروه کنترل است. جامعه آماری، کلیه دانشجویان مبتلا به اختلال اضطراب سخنرانی مراجعه‌کننده به کلینیک‌های مازندران در سال 1400-1401 می‌باشند. نمونه پژوهش 45 بیمار بودند که با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس و با تخصیص تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (15 نفر گروه درمان شناختی رفتاری، گروه دوم 15 نفر فناوری واقعیت توسعه‌یافته و گروه سوم 15 نفر به‌عنوان گروه کنترل) جایگزین شدند. گروه اول، درمان شناختی رفتاری را با استفاده از پروتکل خدایاری‌فرد و عابدینی، (1381) دریافت کردند. در گروه دوم آزمایش، بیماران با استفاده از فیدبک‌های فیزیولوژیکی حاصل از سنسورهای (ضربان قلب، دمای بدن و تعریق) متصل‌شده به بدن بیمار و استفاده همزمان از سناریوی پیشنهادی واقعیت توسعه‌یافته مورد ارزیابی قرار گرفتند. از پرسشنامه اضطراب سخنرانی بارسولومی و هولیهان (2016) برای هر سه گروه، قبل و بعد از درمان استفاده شده است. داده‌ها با آزمون‌های آماری تحلیل کواریانس تک متغیره و چند متغیره مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی رفتاری بر اضطراب سخنرانی و مولفه‌های آن ازجمله خرده مقیاس شناختی (ضریب اتا 77/0)، رفتاری (ضریب اتا 74/0) و فیزیولوژیک (ضریب اتا 62/0) دانشجویان اثربخش است. همچنین نتایج بیانگر این است که فناوری واقعیت توسعه‌یافته بر فاکتورهای جسمانی از جمله تعریق (ضریب اتا 62/0)، دمای بدن (ضریب اتا 58/0) و ضربان قلب (ضریب اتا 61/0) دانشجویان اثربخش است. میانگین اضطراب سخنرانی گروه آزمایش روش فناوری واقعیت توسعه‌یافته (40/33) در مرحله پس‌آزمون پایین‌تر از روش شناختی - رفتاری (40/37) می‌باشد. همچنین درمان در گروه (روانشناس + سنسورها + سناریوی پیشنهادی واقعیت توسعه‌یافته) در مقایسه با درمان شناختی- رفتاری، مدت زمان بهبودی را کاهش داده است. نتیجه‌گیری: هر دو شیوه درمان (درمان شناختی رفتاری و فناوری واقعیت توسعه‌یافته) بر کاهش اضطراب سخنرانی و فاکتورهای جسمانی مرتبط اثربخش هستند؛ اما تأثیر فناوری واقعیت توسعه‌یافته به‌ویژه در کاهش مدت درمان، بیشتر از روش درمان شناختی رفتاری است. این نتایج ضرورت استفاده از فناوری واقعیت توسعه در درمان اضطراب سخنرانی را پیشنهاد می‌کند.

Objective: Considering the importance of speaking in public and the negative impact of Public Speaking Anxiety in professional and everyday situations, researchers have turned to new technologies such as Virtual and Augmented Reality in addition to traditional psychological treatments to reduce this anxiety. The purpose of this study is to compare the effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy and Augmented Reality Technology in physical factors and Public Speaking Anxiety. Method: The current research is a semi-experimental type with a pre-test, post-test design and a control group. The statistical population is all students who suffered from Public Speaking Anxiety disorder and attended Mazandaran clinics during 2021-2022. The research sample consisted of 45 participants randomly assigned to two experimental groups and one control group (15 individuals in the cognitive behavioral therapy group, 15 individuals in the Augmented Reality technology group, and 15 individuals in the control group) using convenience sampling. The first group received cognitive behavioral therapy according to the protocol developed by Khodayari Fard and Abedini (2013). In the second group, patient's tests were assessed using physiological feedback (heart rate, body temperature, and sweating) from sensors attached to the patient's bodies and the simultaneous use of proposed Augmented Reality scenario. The (Bartholomay & Houlihan, 2016) Public Speaking Anxiety Scale was used for all three groups before and after therapy. Data were analyzed using univariate and multivariate statistical analysis of covariance tests. Findings: The results show that cognitive behavioral therapy is effective in Public Speaking Anxiety and some of its components, namely the cognitive (Eta factor 0.77), behavioral (Eta factor 0.74), and physiological (Eta factor 0.62) subscales of students. The results also show that Augmented Reality technology is effective in physical factors such as sweating (Eta factor 0.62), body temperature (Eta factor 0.58), and heart rate (Eta factor 0.61) of students. the average Public Speaking Anxiety of the experimental group in the Augmented Reality technology method (33.40) in the post-test phase is less than the cognitive-behavioral method (37.40). Also, treatment in the stage of (Psychologist + Sensors + proposed Augmented Reality scenario) has reduced the duration of recovery in comparison with Cognitive-Behavioral Therapy. Conclusion: Both treatment methods (Cognitive Behavioral Therapy and Augmented Reality Technology) are effective in reducing Public Speaking Anxiety and related physical factors; But the effect of Augmented Reality Technology, especially in reducing the duration of treatment, is greater than that of Cognitive Behavioral Therapy. These results suggest the necessity of using augmented reality technology in the treatment of Public Speaking Anxiety.