چکیده:
عملکرد نامتقارن در تجارت، ناشی از عملکرد نامناسب تولید و مصرف فعالیت‌های اقتصادی است. از آنجایی که سرمایه، دانش، مدیریت و سایر منابع می‌تواند در ایران با محدودیت مواجه باشد، از این‌رو تئوری رشد نامتوازن توصیه به سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های منتخب می‌نماید و تئوری‌های نئوساختارگرایان جایگاه مناسب تجارت را مشخص می‌کنند. بنابراین برای ایجاد تقارن در تولید و تجارت، این مطالعه با تکیه بر مبانی نظری مرتبط ابتدا زنجیره‌های تولیدی (محیط درونی اقتصاد ایران) را شناسایی کرده و سپس عملکرد تجارت خارجی اقتصاد ایران در این زنجیره‌ها (محیط بیرونی) را بررسی می‌کند. به این منظور از آخرین جدول داده – ستانده بانک مرکزی (1395) استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که اقتصاد ایران در محیط داخلی بیشتر در بالادست زنجیره‌های تولید فعالیت می‌کند. ازاین‌رو در محیط خارجی نیز صادرکننده محصولات خام و نیمه‌خام است و سهم تخصص‌گرایی عمودی در اقتصاد ایران ناچیز بوده و عمدتاً واردات محصولات در فعالیت‌های پایین‌دست را شامل می‌شود. برای ایجاد تقارن در تجارت، باید با جایگزینی واردات ثانویه و توسعه صادرات ثانویه در فعالیت‌های پایین‌دست داخلی که ارزش‌افزوده بیشتر و در سطح بین‌المللی متقاضیان بیشتری دارد، سرمایه‌گذاری کرد.
Trade imbalances are often a result of discrepancies in the production and consumption of economic activities. Given the limited availability of capital, knowledge, and resources in Iran, the theory of unbalanced growth suggests that investing in selected activities can help address these imbalances. Additionally, neo-structuralists argue for determining the appropriate level of trade. This study first identified production chains within Iran's domestic environment to achieve symmetric production and trade. Then, the latest input-output table (published by the Central Bank of Iran (2016)) examined the country's foreign trade performance within these chains. The findings reveal that Iran's domestic economy primarily operates upstream of production chains. Because the main exports of Iran are raw and semi-raw products. The contribution of vertical specialization in Iran's trade is insignificant and primarily includes downstream activities. Thus, to achieve symmetric trade, investing in downstream activities within domestic production chains is necessary, as these activities offer higher value-added and have greater demand in international trade. This can be achieved through the second stage of import substitution and export promotion.
(
, 
, 
)
