چکیده:
آیه نبا از مهترین ادله اثبات حجیت خبر واحد است اما اشکالات مختلفی در کیفیت دلالت
این آیه بر حجیت خبر واحد شده است. این تحقیق در پاسخ به این سوال که نقد اصولی
استدلال به مفهوم شرط آیه نبا برای حجیّت خبر واحد چیست نگاشته شده است و هدف
این تحقیق اعتبار سنجی مهمترین دلیل قرآنی برای حجیت اخبار بر پایة روش فیش
انوار الهدایه است. این تحقیق به یافتههای زیر دست پیدا کرده است: امام خمینی نقدهای
«غیر عرفی بودن»» «تعارض مفهوم و منطوق» و «لزوم اخراج مورد» را نسبت به مفهوم آیه
وارد میدانستند. شهید صدر نقدهای «محقق موضوع بودن» و «تعارض مفهوم و منطوق»
را وارد و استدلال به مفهوم شرط را برای حجیت اخبار آحاد مردود میداند. آخوند خراسانی
دو نقد «محقق موضوع بودن» و «تعارض مفهوم و منطوق» را مطرح و بررسی کرده و
نقدها را وارد نمیداند و دلالت آیه را بر حجیت خبر واحد میپذیرد.
خلاصه ماشینی:
این تحقیق در پاسخ به این سوال که نقد اصولی استدلال به مفهوم شرط آیه نبأ برای حجیّت خبر واحد چیست نگاشته شده است و هدف این تحقیق اعتبار سنجی مهمترین دلیل قرآنی برای حجیت اخبار بر پایۀ روش فیش برداری در گردآوری اطلاعات، در قلمرو سه کتاب کفایة الأصول، دروس فی علم الاصول و انوار الهدایه است.
ضرورت دارد تمسک و استدلال به مهمترین دلیل قرآنی حجیت اخبار آحاد، صحت سنجی شود و بررسی گردد که نقدها چه هستند و آیا مانع تمسک به آیه برای حجیت خبر واحد میشوند؟ به همین جهت تحقیق پیش رو در صدد پاسخ به این سوال است که نقد اصولی استدلال به مفهوم شرط آیه نبأ برای حجیّت خبر واحد چیست؟ البته به جهت اینکه سه کتاب کفایه الاصول، دروس فی علم الاصول و انوار الهدایه در اقوال و اشکالات از جامعیت بیشتری برخوردارند، قلمرو تحقیق محدود به این سه کتاب میگردد.
چنانچه موضوع «نبأ الفاسق» باشد، بیان استدلال به مفهوم شرط - همانگونه که در کلام آخوند خراسانی آمده است- به این نحو است که اگر موضوع خبر فاسق باشد، به جهت ظهور آیه شریفه در انحصار حکمِ وجوب تبیّن برای نبأ فاسق، فقط چنین خبری نیاز به تبیّن دارد.
جواب آخوند خراسانی به نقد تعارض مفهوم و منطوق این است که اگر جهالت مذکور در آیه به معنای بی اطلاعی و عدم علم باشد، اشکال وارد است.
ایشان میفرماید شاید کسی به این نقد اینگونه جواب بدهد که مفهوم، مخصِّص عموم تعلیل است؛ زیرا مفهوم برای خبر عادل غیرقطعی اثبات حجّیت میکند و اقتضای تعلیل این است که هر آنچه غیر قطعی است، حجّیت ندارد.