چکیده:
گردشگری روستایی و کشاورزی از طریق کمک به رشد اقتصادی و اجتماعی این جوامع، نقش بسیار مهمی در توسعه پایدار روستایی دارد. اقتصاد گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از رکنهای اصلی اقتصاد تجاری جهان شده است. لذا توسعه صنعت گردشگری روستایی در ایران نیز با برنامهریزی اصولی و در قالب شناسایی مزیتها و محدودیتهای آن، میتواند در توسعة مناطق روستایی و تنوعبخشی به اقتصاد ملی، نقشی موثر داشته باشد. با توجه به افزایش نرخ بیکاری و مهاجرت نسل جوان و تحصیلکردگان از جامعه روستایی، طرحریزی برای توسعه گردشگری در روستاها میتواند ضمن خروج این مناطق از رکود و انزوا، موجب تنوع فرهنگی و تقویت توسعه روستایی و کشاورزی نیز گردد. هدف مطالعه حاضر، شناسایی مزایا و محدودیتهای توسعه گردشگری روستایی و کشاورزی در شهرستان ارسنجان از استان فارس است. در این پژوهش کیفی با بکارگیری از روش مطالعه موردی، در راستای جمعآوری اطلاعات موردنیاز، مصاحبههایی عمیق با مدیران و مسئولان مدیریت جهاد کشاورزی و تعاونی تولید روستایی شهرستان ارسنجان صورت گرفت. طبق یافتهها پرورش گل محمدی و جشنواره انار از اقداماتی است که در حوزه گردشگری در ارسنجان انجام شده است که سالانه گردشگران بسیاری را نیز به منطقه جذب میکند. از سوی دیگر، وجود آثار باستانی، موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی خاص منطقه، مناظر بکر و جاذبههای طبیعی، تنوع صنایع دستی، غذاها و سوغاتیهای محلی در کنار انواع جشنوارههای کشاورزی از دیگر ظرفیتهای ارسنجان برای توسعه گردشگری روستایی و کشاورزی است. طبق نتایج، مزایای اقتصادی )افزایش و تنوعبخشی یه فرصتهای شغلی(، اجتماعی )ارتقای مشارکت و خودباوری روستاییان و کاهش مهاجرتها(، فرهنگی )تبادل فرهنگی، ارتقای سطح فرهنگی روستاییان و آشنایی گردشگران با آداب و رسوم سنتی منطقه( و زیرساختی )توسعه مسیرهای جادهای و مراکز خدمات رفاهی(، چهار دسته از مزایای گردشگری روستایی در منطقه برشمرده شده و چالشها نیز در چهار طبقه محدودیتهای اقتصادی )نیاز به سرمایه اولیه(، اجتماعی )عدم آشنایی اهالی و گردشگران از صنعت توریسم و منطقه و نبود راهنمای تخصصی گردشگری(، مدیریتی )بروکراسی اداری و قوانین دستوپاگیر در صدور انواع مجوزها( و زیرساختی )نبود امکانات رفاهی و صنایع مختلف تبدیلی و کشاورزی( ارائه شدند. در نهایت نیز ترغیب روستاییان به ایجاد تشکلهای مردمنهاد و حمایت بیشتر ارگانهای دولتی در تامین وام و تسهیلات در راستای توسعه گردشگری پیشنهاد شده است، همچنین توجه به آموزشها و مهارتهای لازم در توسعه صنعت گردشگری نیز برای ایجاد و ارتقای فرهنگ توریسم در منطقه، سودمند خواهد بود.