چکیده:
هر سازمان یا مجموعه دارای ضوابط و معیارهای اخلاقی مرتبط با ساختار و کارکرد مورد انتظار و حرفهای ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ خود است که آن را اخلاق حرفهای مینامند نظام تعلیم و تربیت رسمی نیز نظامی حرفهای است و معلمان به عنوان کسانی که مسئولیت مستقیم آموزش و پرورش دانش آموزان را بر عهده دارند، باید از اصول اخلاق حرفهای شغل مهم معلمی آگاهی کامل داشته باشند و پایبندی عملی خود را در این مهم نشان دهند. رعایت اصول اخلاق حرفهای توسط معلمان، ضامن سلامت خروجی، کارکرد و بازده مناسب مدارس است و آنان را ملزم و متعهد به پاسخگویی در برابر نیازهای دانش آموزان میگرداند. اهمیت اخلاق حرفهای به اندازهای است که دست اندرکاران و برنامه ریزان حوزههای تربیتی در کشورهای مختلف دنیا اعم از در حال توسعه و یا پیشرفته به لزوم رعایت آن توسط معلمان اذعان دارند و خواستار اضافه شدن اخلاق به برنامههای درسی آموزش و پرورش هستند. آنچه ما از نظام آموزشی نام میبریم همواره پیوستگی عبارت پرورش با آموزش و به عبارتی تربیت با تعلیم بوده است و لذا برای یادگیری موثر و اخلاقمند بار آوردن دانش آموزان که سازندگان فردا و نسل پر امید آینده هستند، وجود معلمان اخلاق مدار در هر دو بعد علمی و تربیتی لازم و ضروری است. به دلیل اینکه خمیرمایه و شاکله شخصیت هر فرد در دوران مدرسه شکل میگیرد، حساسیت و اهمیت کار یک معلم بسیار مورد توجه است تا جایی که اهمیت کار معلم را بسیاری مشاغل بالاتر میدانند، به گونهای که اگر دقت و ظرافت لازم را رعایت نکند میتواند آینده یک نسل را به خطر اندازد. پس با توجه به همه این مسایل، ضروری است که معلم به اصول اخلاق حرفهای تسلط کامل داشته باشد و آن را در کلاس و فرایند یاددهی- یادگیری به خوبی به کار گیرد. بر طبق اصول ذکر شده در اخلاق شغلی و حرفهای، لازم است که در حرفه معلمی، وی همیشه خود را از دو جنبه متعهد به دقت و توجه در رعایت اصول و اخلاق حرفهای بداند. اول ان که به دلیل نقش الگویی که از او انتظار میرود، باید خود را ملزم و آراسته به رعایت فضیلتهای اخلاقی نماید و بداند بهترین روش در انتقال باورهای اخلاقی به شیوه مثبت، نمایان شدن آن در رفتار واقعی معلم است و دوم آن که از جهت علمی و انجام وظایف حرفهای خود، مسئولیتهای آموزشی محوله را در قبال دانش آموزان به بهترین شکل ممکن انجام دهد. در این مقاله مروری که به کمک مطالعه کتابخانهای و بررسی مقالات مرتبط در پایگاههای مختلف علمی و با تکیه بر نظریههای علمی و شواهد و قراین موجود و با استفاده از تحقیقات انجام شده به وسیله دیگر متخصصان حوزه مزبور تدوین شده، استانداردهای اخلاقی معلمان در دو نقش آموزشی و تربیتی مورد بررسی قرار گرفته و همچنین به تبیین مهارتهای اخلاق حرفهای معلمان و ابعاد مختلف شامل: اهمیت اخلاق حرفهای در مدرسه، نقش الگویی معلم، اصول اخلاق آموزشی، ویژگیهای اخلاق حرفهای معلمان و اساتید، ویژگیهای معلم و دانش آموز در سند برنامه درسی ملی و تاثیر این موارد بر تعلیم (آموزش) و تربیت (پرورش) دانش آموزان پرداخته شده است