چکیده:
بر اساس آموزه‌های قرآن و روایات و قواعد زبانی، خواندن الفاظ قرآن، حداقل باید همراه با فهم معنای ظاهری باشد، اما باور به جواز یا ثواب‌داشتن خواندن الفاظ قرآن، بدون فهم معنای ظاهری، یکی از باورهای عمومی مسلمانانِ غیرعرب‌زبان است. دشواری فراگیری زبان عربی برای عموم مردم، در کنار علاقه به خواندن مستمر قرآن در راستای عمل به تأکید قرآن و روایات، مسیر شکل‌گیری این باور را هموار ساخته است. البته تشویق غیرعرب‌زبانان به خواندنِ صِرف الفاظ، با هدف ایجاد ارتباط مستقیم با قرآن در ابتدای یادگیریِ خواندن آن، معقول به‌نظر می‌رسد، اما به‌معنای جواز تداومِ آن در طول زندگی فرد نیست. این مقاله برای نخستین‌بار با روش توصیفی- تحلیلی، به دنبال بررسی و نقد زمینه‌های شکل‌گیری و مؤیدات باور به جواز یا ثواب‌داشتن خواندن الفاظ قرآن، بدون فهم معنای ظاهری آن، در لایه‌های زیرین فرهنگ اسلامی است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که این زمینه‌ها معمولاً حاصل رسوب ناقص و مبهم مباحثی چون برداشت از روایات، اعجاز قرآن، ترجمه‌ناپذیری قرآن، بایسته‌های ارتباط با قرآن، مباحث لغوی و مباحثی از این دست در میان عامه مردم است که به‌عنوان توجیهی برای نفهمیدن معنای ظاهری آیات، به آنها استناد شده است.
According to the doctrines of the Qur’an, hadiths, and linguistic rules, reading the words of the Qur’an should be at least accompanied by understanding the surface meaning; however, belief in the permissibility or reward of reading the words of the Qur’an without understanding the surface meaning is one of the common beliefs of non-Arab Muslims. The difficulty of learning the Arabic language for the general public, together with the interest in continuous reading of the Qur’an in accordance with the emphasis on the Qur’an and hadiths, has prepared the ground for the formation of this belief. Of course, encouraging non-Arabic speakers to read only the words with the aim of creating a direct relationship with the Qur’an at the beginning of learning to read it, seems reasonable; however, it does not mean that it is permissible to continue it throughout one’s life. Using a descriptive-analytical method, this article for the first time seeks to examine and criticize the formation backgrounds and evidences of believing in the permissibility or reward of reading the words of the Qur’an without understanding its surface meaning in the lower layers of Islamic culture. The results of this research show that these backgrounds are usually rooted in residues of the incomplete and vague debates such as impressions of hadiths, inimitability of the Qur’an, untranslatability of the Qur’an, requirements of connection to the Qur’an, lexical debates and similar debates among the general public, which has been cited as a justification for not comprehending the surface meaning of the verses.
(
, 
, 
)
