چکیده:
امت اسلامی در معنای اصیل آن. مبتنیبر وحدت و اتحادی آئینی وعقیدتی بین آحاد مسلمانان است. در طول تاریخ اسلام, سازوکارهای مختلفی برای وحدت امت اسلامی مطرح شده است. با وجود تا کیدی که آموزههای اسلامی بر این مقوله داشته و همچنین بهرغم همه تلاشی که متفکران و اندیشمندان اسلامی در اینباره تاکنون از خودنشان دادهاند شواهد موجود حاکیاز آن است که نتایج چندان رضایتبخش نبوده و از آر مان وحدت اسلامیء فاصلهای معنادار دارد. از مهمترین سازوکارهایی که تاکنون درباره تحقق این وحدت صورت پذیرفته, ایجاد و تاسیس نهادها و تشکیلات فراوان بدین منظور بوده است. اوج این تلاشها را میتوان در نیمه نخست سده بیستم دید که البته پیشینه فکری و عملی آن به مدتها قبلتر بازمیگردد. بخش مهمی از این تلاشها برای ایجاد زهادی فراگیر برطبق آموزههای اسلامی با هدف انسجام میان کشورهای اسلامی, در قالب تاسیس سازمان همکاری اسلامی (سازمان کنفرانس اسلامی سابق) متبلور شد. وحدت جهان اسلام؛ موضوعی پیچید ذوابعاد است که متغیرهای مختلفی در آن دخیل میباشد؛ بااینحال ارزیابی عملکرد و دستاوردهای سازمان همکاری اد از چند جنبه برای مشخ صکردن وضعیت وحدت جهان اسلام حائز اهمیت است؛ مانند اینکه سازمان خودء نتیجه و برآیند تلاشهای بیشماری است که پیش از این برای تحقق وحدت اسلامی صورت گرفته بود و ازاینرو بهنوعی وامدار و میراثدار همه آن دغدغهها و دلمشغولیهای اندیشمندان اسلامی است. همچنین سازمان» ازحیث گستره عملکرد و حیطه پوشش خود شامل تقریبا همه کشورهای اسلامی است که نشان از پتانسیل و ظرفیت بالای آن در بهکارگیری امکانات بالقوه موجود در بین مسلمانان دارد. درعینحال بنا به دلایلی سازمان دچار ناکامیهایی نیز بوده است که به نظر میرسد بررسی نها گام مهمی در راستای شناخت بخش مهمی از علل ناکامی کشورهای اسلامی در تحقق وحدت امت اسلامی باشد. این آسیبشناسی خودمیتواند مقدمهای باشد برای طرح راهکارهایی مشخصا در حوزههایی که مربوط به منافع همه کشورهای اسلامی باشد و از طریق همکاری در زمینههای اقتصادی و فنی به امکان همگرایی در حوزهای دیگر نیز بینجامد.