چکیده:
بخش عمدهای از منابع آبی کشورها در قالب آب مجازی صرف تولید محصولات، به ویژه محصولات کشاورزی میشود. امروزه تجارت هدفمند آب مجازی بهعنوان یکی از روشهای مقابله با بحران کمآبی
جهان مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش به این سوال پاسخ گفته است که نظام حقوقی کنونی
سازمان جهانی تجارت از چه ظرفیتهایی برای مدیریت و تسهیل تجارت آب مجازی برخوردار است؟
فرضیة اولیه آن است که سازمان جهانی تجارت، از طریق رفع موانع تجارت میتواند تجارت هوشمند آب
مجازی را تسهیل کند. حاصل مطالعات انجام شده حاکی از آن است که آزادسازی تجارت، بدون توجه به
ارزش اقتصادی آب در روند تولید، بهتنهایی باعث تسهیل تجارت آب مجازی در راستای مدیریت منابع آبی
جهانی نیست. همچنین اگرچه مدیریت واردات و صادرات کالاها بر اساس میزان آب مصرفی در فرآیند
تولید، ناقض اصل عدم تبعیض در سازمان تجارت جهانی به نظر میرسد، برخی استثنائات مندرج در
توافقنامههای ذیل این سازمان میتواند به تجارت آب مجازی و در نتیجه، کاهش بحران آب کمک کند.
استفاده از ظرفیتهای این سازمان برای حذف یارانه های کشاورزی مختلکنندة تجارت آب مجازی و
ارزیابی رد پای آب از طریق ایجاد نظام برچسب گذاری نیز از دیگر روشهای تسهیل تجارت آب مجازی
است.
خلاصه ماشینی:
Trade water 76 مجلۀ حقوقي بين المللي/ شمارة ٧١/ پاييز ١٤٠٢/صفحات ١٠٠-٧٣ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ در طرحي، بر اهميت استفاده از تجارت آب براي مقابله با کم آبي و خشکسالي تأکيد کرده است .
Marta Antonelli, “Water Resources, Food Security and Virtual Water ‘Trade’ in the Middle East and North African Region,” The thesis for the award of the degree of Doctor of Philosophy, (King’s College of London University of London, 2015) 22.
زهرا ملکي راد، ارتباط متقابل امنيت آب و توسعۀ پايدار از منظر حقوق بين الملل ، پايان نامۀ کارشناسي ارشد حقوق 80 مجلۀ حقوقي بين المللي/ شمارة ٧١/ پاييز ١٤٠٢/صفحات ١٠٠-٧٣ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ اين ترتيب ، برخي انديشمندان معتقدند کشورهاي کم آب ميتوانند با واردکردن محصولات پرآب و صادرات کالاهايي که مصرف آب کمتري دارند، حجم قابل توجهي از منابع آب داخلي خود را ذخيره کنند.
نظر به اينکه راهبرد دوم استفاده از آب مجازي يعني سرمايه گذاري براي توليد کالاهاي پرآب بر در مناطق غني از حيث آب ، در زمرة حقوق بين الملل سرمايه گذاري قابل بحث است ، اين بخش از پژوهش در راستاي تبيين راهبرد اول در بهره برداري از آب مجازي، يعني واردات کالاهاي آب بر به مناطق کم آب ، به مطالعۀ برخي قواعد حقوقي سازمان جهاني تجارت و تأثير آن بر تجارت آب مجازي در راستاي حل بحران کم آبي اختصاص يافته است .
4. Delacamara, Gonzalo, Gomez, Carlos Mario and Maestu, Josefina, “Water Trading Opportunities and Challenges in Europe”, in: Routledge Handbook of Water Economics and Institutions, edited by Burnett and 98 مجلۀ حقوقي بين المللي/ شمارة ٧١/ پاييز ١٤٠٢/صفحات ١٠٠-٧٣ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ others, New York: Routledge, First published, 2015.