چکیده:
هدف این مقاله،بیان تاریخ پیامبراسلام صلی الله علیه و آله نیست،هدف بیان قواعد روش معرفت تاریخی در قرآن کریم است.از این رو ابتدا چهار قاعده زیر بیان شده است:
1-از نظر قرآن کریم همه حوادث گذشته بشر،حادثه تاریخی نیست(نظر شهید صدر)؛
2-معیار تشخیص حادثه تاریخی،حاکمیت سنتهای تاریخی بر آن حادثه است(استدلال شهید صدر)؛
3-برخلاف نظریه فیلسوفان جدید تاریخ غرب(هیوم،پروفسور کار و دیگران)که عقیده به نقش خدا در تاریخ نداشته و همه تاریخ را ملک بشر میدانند(نظریه تفویض در تاریخ)از نظر قرآن کریم خداوند برای هدایت بشر و پیروزی پیامبران الهی در مرحله ابلاغ رسالت،حوادث تاریخی خاصی بهوجود میآورد(مانند گلستان شدن آتش بر ابراهیم و غرق شدن فرعون در دریا و نجات حضرت موسی و بنیاسرائیل)؛
4-عدم تضاد قوانین تاریخی،مشروط به اراده و اختیار انسانها در تاریخ.
غزوه بدر در تاریخ پیامبراسلام صلی الله علیه و آله به عنوان نمونهای برای تطبیق این قواعد ذکر شده و هدف،بیان تاریخ غزوه بدر نیست.ضمنا در جریان بررسی غزوه بدر در قرآن،دیدگاه مورخان اسلامی درباره این حادثه مطرح و تضاد آن دیدگاه با نظریه قرآن بیان شده است.
خلاصه ماشینی:
"به طور کلی مجموع علل و عواملی که سبب وقوع غزوه بدر و نیز پیروزی اسلام بر شرک در این نبرد سرنوشتساز شد عبارتاند از: 1-اعلام وعده پیروزی قطعی در منزل ذفران به مسلمانان مبنی بر اینکه با هر یک از دو طایفه قریش برخورد کنید(عیر یا نفیر)بر آنها پیروز خواهید شد؛ 2-فرو فرستادن باران برای رفع تشنگی،طهارت و غسل مسلمانان و آماده شدن میدان نبرد به نفع آنان؛ 3-این حادثه که پیامبراکرم صلی الله علیه و آله قبل از جنگ صحنهای از نبرد را در خواب دیدند که تعداد کمی از دشمنان در مقابل مسلمانان حاضر شدهاند و این بشارت پیروزی را برای مسلمانان (1)-.
تصرف در چشمهای مشرکان قرآن کریم در سوره آلعمران با اشاره به مرحله سوم نبرد بدر میفرماید:دشمنان پس از شروع جنگ و مشاهده ضربات کوبنده مجاهدان اسلام که مانند صاعقه بر سر آنان فرود میآمد به وحشت افتادند و این بار احساس میکردند که ارتش اسلام زیاد شده است،حتی دو برابر آنچه بودند،و به این ترتیب،روحیه آنان متزلزل شد و به شکستشان کمک نمود:قد کان لکم ءایة فی فئتین التقتا فئة تقتل فی سبیل الله و أخری کافرة یرونهم مثلیهم رأی العین و الله یؤید بنصره من یشاء إن فی ذلک لعبرة لأولی الأبصر؛2 در دو جمعیتی(که در میدان جنگ بدر)با هم روبهرو شدند،نشانهای برای شما بود،یک جمعیت در راه خدا نبرد میکرد و جمعیت دیگر کافر بود،و در حالیکه (کفار)آنها(مؤمنان)را با چشم خود،دو برابر آنچه بودند مشاهده میکردند،و خداوند هر کس را بخواهد با یاری خود تأیید میکند."