چکیده:
دینی اعم از معرفتی،اخلاقی و فقهی-حتی ابعاد زیبایی شناختی دین- الهام بگیرند و حفظ محیط زیست را از لوازم اجتنابناپذیر این آموزهها بدانند.مقالهء حاضر با نگاهی به رویکردهای گوناگون الهیدانان مسلمان، میکوشد ضمن بازتاب این اندیشهها به تحلیل آنها نیز بپردازد. توسعهء جوامع انسانی و به کارگیری فناوریهای مدرن سبب استفادههای بیحد و حصر و آسیبزا از منابع طبیعی شده و بحرانهای زیست محیطی را دامن زده است.طرفداران حفظ محیط زیست برای کاهش آسیبهای زیست محیطی،از زوایای مختلف این موضوع را بر رسیدهاند.از این میان،دینپژوهان اسلامی نیز رویکردهای دینمدارانهء گوناگونی را در عرضهء دیدگاه اسلام نسبت به حفظ محیط زیست ارائه کردهاند.برخی بر آموزههای مستقیم اسلام در گسترش محیط سالم طبیعی همچون کاشت درخت،پدید آوردن مناطق حفاظتشده برای حیوانات و جنگلها،آبادانی زمین تأکید کردهاند.برخی دیگر نگاهی فراتر به این موضوع داشتهاند.این گروه کوشیدهاند از بسیاری از آموزههای
خلاصه ماشینی:
"2. دکتر سید حسین نصر(2002)در مقالهء خود با عنوان«اسلام،جهان معاصر اسلامی و بحران محیط زیست»به موانع تحقق و اجرای آموزههای اسلام در زمینهء محیط زیست طبیعی و راهکارهای عملی جهت برونرفت از این موانع اشاره میکند.
سرانجام در بازشماری موانع موجود در جوامع اسلامی در مقابل احیای مجدد تعالیم اسلامی دربارهء محیط زیست و اجرای آنها در کل جامعه،باید به فقدان آگاهی و آمادگی در علمای مسلمان که محافظان اسلام هستند و مخاطبان بسیاری در همهء موضوعات از جمله موضوع بحران زیست محیطی در اکثریت مسلمانان دارند.
به شهادت قرآن،آب،هدیهء خداوند و منبع تمام حیات بر روی زمین است قرآن مجید مکرر به مؤمنین یادآور میشود که آنها نقشی جز حفاظت از خلقت خدا بر روی زمین ندارند،و مؤمنین نباید آنرا بیاهمیت بدانند:«آیا آبی را که مینوشید دیدهاید؟آیا شما آنرا از[دل]ابر سپید فرود آوردهاید یا ما فرود آورندهایم؟اگر بخواهیم آنرا تلخ میگردانیم،پس چرا سپاس نمیدارید؟»(واقعه86/-07)ذخیرهء آب و و حفظ پاکی آن،دو مسئلهء مهم برای پیامبر(ص)بود.
7. کریمه برنز1در مقالهء خود با عنوان«آیا ممکن است مسلمان فقط گیاهخوار باشد؟»،با اشاره به دو حدیث از پیامبر(ص)این نکته را مطرح میکند که انسان مسلمان با پیروی از سیرهء پیامبر(ص)میتواند ضمن میانهروی در مصرف گوشت از سلامت کامل بهرهمند گردد و همزمان حقوق حیوانات را نیز رعایت کند.
نکتهء مشترک همهء این مقالات ذکر روایات و احادیثی است که در آنها پیامبر(ص)بر پاکیزگی زمین و محیط زیست،مهربانی با حیوانات و احترام به طبیعت و حفظ آن سفارش فرمودهاند."