ارزیابی اثرات زیست محیطی ناشی از اسیدی و مردابی شدن اکوسیستم خشکی در دو منطقه جغرافیایی مقاله

نویسنده: نوری، محسن ؛ شهریاری، علیرضا ؛ سید شریفی، رئوف ؛ کشته گر، عباس ؛

مخاطرات محیط طبیعی تابستان 1403، دوره سیزدهم - شماره 40 ، ب (وزارت علوم (‎17 صفحه - از 23 تا 39 )

کلیدواژه ها: اسیدی شدن شاخص Eco-X یک تن علوفه تخلیۀ منابع آب مردابی شدن Water resources depletion Eco-X index One ton of forage acidification Eutrophication پتاسیم شهرستان گرگان کود نیتروژن فسفر کود شیمیایی ارزیابی شهرستان زاهدان

fa en

چکیده:

امروزه به دنبال توسعه کشاورزی، نگرانی‌‌هایی در مورد پیامدهای نامطلوب زیست‌‌محیطی مانند آلودگی آب، خاک، هوا، کاهش حاصلخیزی، فرسایش خاک و تخلیه منابع بر پایه استفاده از نهاده‌‌های غیرقابل تجدید بوجود آمده است که نیازمند چاره اندیشی در این باره است. این پژوهش به منظور ارزیابی اثرات زیست محیطی ناشی از اسیدی و مردابی شدن اکوسیستم خشکی و تخلیه منابع، طی سال زراعی 99-1398 در دو شهرستان گرگان و زاهدان انجام شد. در این پژوهش مصرف آب، کود ورمی‌‌کمپوست، مصرف نانو کلات کود نیتروژن، نانو کلات کود فسفر و نانو کلات کود پتاسیم، و مصرف کامل کود شیمیایی (از منبع اوره، سوپر فسفات تریپل و سولفات پتاسیم) به عنوان نهاده‌‌های ورودی مستعد آسیب به محیط زیست در نظر گرفته شدند. به طور کلی به ازای تولید یک تن علوفه خرفه، شهرستان گرگان به دلیل مصرف کمتر نهاده‌‌ها در تمامی بخش‌‌های اثر بارهای محیطی کمتری نسبت به شهرستان زاهدان ایجاد می‌‌کند. بر اساس نتایج شاخص نهایی می‌‌توان نتیجه گرفت که بیشترین پتانسیل آسیب زیست محیطی در شهرستان زاهدان مربوط به گروه تاثیر تخلیه منابع آب به میزان 18/3 متر مکعب و در شهرستان گرگان مربوط به گروه تاثیر اسیدی شدن اکوسیستم خشکی با مقدار 608/1 کیلوگرم معادل کیلوگرم SO2 در تولید یک تن علوفه خرفه بوده است، همچنین کمترین پتانسیل آسیب زیست محیطی در هر دو شهرستان زاهدان و گرگان مربوط به گروه‌‌های تأثیر تخلیه منابع فسفات و پتاسیم با مقادیر بسیار ناچیز می‌‌باشد. بر اساس نتایج ارزیابی شاخص زیست‌‌محیطی (Eco-X) و شاخص تخلیة منابع (RDI) به ازای تولید یک تن علوفه خرفه، شهرستان زاهدان شاخص زیست‌‌محیطی (387/3 = Eco-X) بالاتری را نسبت به شهرستان گرگان (899/2 = Eco-X) نشان داد و فشارهای محیطی بیشتری ایجاد کرد. اما شاخص تخلیة منابع (RDI) برای شهرستان زاهدان به میزان (188/3 = RDI) و برای شهرستان گرگان به میزان (456/1 = RDI) محاسبه گردید.

Nowadays, following the development of agriculture, there are concerns about adverse environmental consequences such as water, soil, air pollution, fertility reduction, soil erosion, and resource depletion based on the use of non-renewable inputs, which require a solution in this regard. This study was conducted in Gorgan and Zahedan counties during the agricultural year of 2018-2019 to evaluate the environmental impacts caused by the acidification and eutrophication of the terrestrial ecosystem and resource depletion. In this study, water consumption, vermicompost fertilizer, nitrogen fertilizer nano chelate, phosphorus nano chelate, potassium fertilizer nano chelate, and chemical fertilizer consumption (from the source of urea, triple superphosphate, and potassium sulfate) are considered as inputs susceptible to environmental damage. In general, for one ton of purslane forage production, Gorgan County creates fewer ecological burdens than Zahedan County due to less consumption of inputs in all impact sectors. Based on the final index results, it concluded that the highest environmental damage potential in Zahedan County is related to the impact group of water resources depletion with the amount of 3.18 m3, and in Gorgan County, related to the impact group of terrestrial ecosystem acidification with the amount of 1.608 kilograms is equivalent to one kilogram of SO2 in the production of one ton of purslane forage, and the lowest environmental damage potential in both the cities of Zahedan and Gorgan is related to the groups of phosphate and potassium depletion with partial amounts. Based on the evaluation results of the ecological index (Eco-X) and the resource depletion index (RDI) per ton of purslane forage production, Zahedan County has a higher ecological index (Eco-X = 3.387) than Gorgan County (Eco-X = 2.899) and created more ecological burdens. However, the resource depletion index (RDI) was calculated for Zahedan County as (RDI = 3.188) and Gorgan County as (RDI = 1.456).

خلاصه ماشینی:

بدين ترتيب ، با توجه به اهميت ارزيابي چرخه حيات و برآورد انتشار آلاينده هاي زيست محيطي، به منظور دستيابي به اهداف اين تحقيق ، بررسي و مقايسه اثرات زيست محيطي نظام توليد خرفه در شهرستان هاي زاهدان و گرگان تحت مديريت سطوح مختلف کودي در شرايط استفاده از ورمي- کمپوست انجام گرديد. سپس پتانسيل انتشار آلاينده ها و ميزان مصرف منابع براي اين نهاده ها در گروه هاي تأثير مختلف بررسي شد و شاخص زيست محيطي (Eco-X) و شاخص تخليۀ منابع (RDI) براي آنها برآورد گرديد. خرم دل و همکاران (١٣٩٣) با ارزيابي تأثيرات زيست محيطي نظام هاي توليد گندم کشور اظهار داشتند که مصرف نيتروژن تا ٢٢٠ و ٦٠ کيلوگرم در هکتار به ترتيب براي بوم نظام هاي آبي و ديم ، موجب بهبود عملکرد دانه شد، ولي افزودن بيش از اين ميزان تأثير زيادي بر عملکرد دانه نداشت . در جداول زير نتايج ارزيابي اثرات زيست محيطي ناشي از انتشار آلاينده ها به ازاي توليد يک تن علوفه خرفه مربوط به شهرستان زاهدان (جدول ٨) و شهرستان گرگان (جدول ٩) نشان داده شده است .

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود