نقش گزارش های مأموران اروپائی در شناخت راه های ایرانِ دوره قاجار (مطالعه موردی: مسیر ملایر- بروجرد) مقاله

نویسنده: مجتهدزاده، روح الله ؛ مظهری، محمد ابراهیم ؛ محمودی، مهدیه ؛

تاریخ روابط خارجی پاییز 1402 - شماره 96 رتبه ج (وزارت علوم/ISC (‎20 صفحه - از 39 تا 58 )

کلیدواژه ها: گزارش‌ها ایران اروپا قاجاریه بروجرد ملایر ماموران اروپائی راه‌های ایران دوره قاجار بـه سفرنامه

چکیده:

توسعه آزادراهی سالیان اخیر، بسیاری از مسیرهای تاریخی و شهرهای کوچک‌تر را از چرخه حمل‌و‌نقل مسافری کشور خارج نموده و به اقتصاد آنها آسیب وارد کرده است. لازمه حفاظت و احیای این مسیرها، شناخت دقیق استعدادها و جاذبه‌های حول آنها است و از آنجا که عمده راه‌های کشور در قرن گذشته بر بستر شبکه راه‌ها در دوره قاجار شکل گرفته‌اند، منابع تاریخی این دوره شناخت بهتری از این مسیرها ارائه می‌دهند. این منابع به دو دسته اصلی اروپائی و ایرانی تقسیم می‌شوند. استخراج اطلاعات مناسب جغرافیایی از منابع ایرانی در مقابل گزارش‌های مأموران اروپائی مجهز به دانش و ابزار روز دنیا ‌قابل‌مقایسه نیست؛ بنابر این هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش گزارش‌های مأموران اروپائی در شناخت راه‌های ایران در دوره قاجار با محوریت مسیر ملایر- بروجرد است که به روش تحلیل تاریخی و با استفاده از منابع دست اول کتابخانه‌ای و بایگانی‌ها انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که گزارش‌های دقیق مأموران اروپائی، علاوه بر آنکه در کیفیت معرفی این مسیر بسیار متفاوت هستند، مسیر دیگری را با عبور خط تلگراف به‌عنوان مسیر اصلی معرفی کرده‌اند که در منابع ایرانی اشاره‌ای به آن نشده و از لحاظ فاصله، کوتاه‌ترین و از لحاظ جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیار غنی است. این امر می‌تواند در مورد بسیاری از نقاط دیگر کشور صدق کند و موضوع پژوهش‌های آتی قرار گیرد.

خلاصه ماشینی:

نقش گزارش هاي مأموران اروپائي در شناخت راه هاي ايران دوره قاجار (مطالعه موردي : مسير ملاير- بروجرد) 1 کاوه رستم پور 2 روح الله مجتهدزاده 3 محمدابراهيم مظهري 4 مهديه محمودي چکيده توسعه آزادراهي ساليان اخير، بسياري از مسيرهاي تاريخي و شهرهاي کوچک تر را از چرخه حمل ونقـل مسافري کشور خارج نموده و به اقتصاد آنها آسيب وارد کـرده اسـت . اسـتخراج اطلاعـات مناسب جغرافيايي از منابع ايراني در مقابل گزارش هاي مأموران اروپائي مجهـز بـه دانـش و ابـزار روز دنيا قابل مقايسه نيست ؛ بنابر اين هدف پژوهش حاضر، تبيين نقـش گـزارش هـاي مـأموران اروپـائي در شناخت راه هاي ايران در دوره قاجار با محوريت مسير ملاير- بروجرد است که به روش تحليل تـاريخي و با استفاده از منابع دست اول کتابخانه اي و بايگاني ها انجام گرفته است . به علت گستردگي اين موضوع در پهنه جغرافيايي ايران ، مسير ملاير تا بروجرد در دوره قاجار بـه عنـوان نمونـه انتخـاب شـده و راه ارتبـاطي و تمـام عوارض مهم موجود در آن ، مانند روستاها، کوه ها، رودها و دره ها بـر اسـاس اسـناد مـأموران اروپائي به دقت روي نقشه پياده سازي خواهند شد. با وجود آنکه تا پـيش از دوره قاجـار شـهر کنوني ملاير وجود نداشت ، به علت وجود شهر گوراب در نزديکي اين شهر و راه هـايي کـه از آن عبور ميکرد (مقدسي، ١٣٦١: ٦٠١)، ميتوان تصور نمود که بعد از تأسيس و توسعه شهر نيـز همان راه ها به دولت آباد ختم ميشدند؛ بنابر اين ، از اين زمان به بعد نام اين شهر باعث تعريـف مسيري به نام دولت آباد- بروجرد به عنوان بخشي از مسيرهاي ارتباطي همدان و کرمانشـاه بـه مناطق مرکزي ايران شد و در سفرنامه هاي آن دوران مطرح گرديد.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود