چکیده:

یکی از مسائل رایج میان زوجین که باعث ایجاد اختلافاتی می شود، نسیان و فراموشی حقوق متقابل از همدیگر است. واژه نسیان در منابع لغوی و کاربردهای قرآنی به معنای «غفلت» و «ترک غیر عامدانه» است که البته ممکن است مقدمات آن گاهی از روی «عمد و التفات» باشد، هر چند خود عمل در هنگام نسیان با عمد همراه نباشد. کاربرد معنایی واژه نسیان در آیات قرآن توام با استدلال مشخص می کند که حکم فقهی مبتنی بر این معنا که با ثابت شدن نوع نسیان در آیه، حکم نیز تغییر می کند، نتیجتا حکم به ثبوت یا عدم ثبوت عقوبت و جزا منوط به ثبوت حکم وضعی به تنهایی یا اثبات حکم مولوی و حکم وضعی است. نظر به همین مساله، در این مقاله به شیوه توصیفی- تحلیلی مبانی فقهی تفسیری احکام نسیان مورد واکاوی قرار گرفته است. دستاوردی از بررسی نظرات مفسران در آیه: «و امّا ینسینّک الشّیطان فلا تقعد بعد الذّکری مع القوم الظّالمین» و با لحاظ عوامل موثر بر فهم واژه، چون مجرد یا مزید آمدن فعل «نسی» و با عنایت به کاربرد متفاوت آن در قرآن، همچنین نزدیکی معنای «نسی» با «نزغ» این است که نسیان در این آیه از نوع «نسیان غیر عمد» بوده، هیچ گونه مجازات و عقوبتی در پی ندارد، این معنا از «نسیان» در تعمیم آن در روابط خانوادگی و حقوق زوجین با توجه به «حدیث رفع»، قاعده «اصاله الصحه»، «قاعده لا ضرر» و «قاعده نفی عسر و حرج» مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از این حقوق مثل حق «حسن معاشرت» که دو طرفه است شامل نسیان و اصاله الصحه می شود ولی برخی از حقوق دیگر مثل نفقه ضمان دارد، هر چند حکم تکلیفی مانند مواخذه یا دادگاه در پی ندارد و باید بعد از آگاهی پرداخت گردد. البته ادعایی که فار از پشتوانه عقلی مطرح شود، مثل ادعای زن بر نسیان اینکه فقط باید بر شوهر خود تمکین کند، چنین ادعایی در این مقوله جایی ندارد.

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود

مبانی فقهی تفسیری احکام نسیان با تاکید بر حقوق خانواده مقاله