خلاصه ماشینی:
"ظاهرا فزاری اگرچه در عهد منصور از تعلیمات آن مرد هندی منجم که پیش منصور بوده و اسمش کنکه(یا منکه)بوده و بر مبنای ترجمهء کتاب او کتابی در طریقهء نجوم هندی و بطریقه همان سدهانت بحکم منصور تصنیف کرد کتاب بزرگ و معروف خود را که به زیج سندهند کبیر معروف شد چندی بعد پرداخته که باید تألیف آن از سنه 170 و البته بعد از ایام منصور بوده باشد یعنی در عهد هرون الرشید(170-193)چه بقول نالینو در منقولات مسعودی از آن کتاب راجع بمسافات ممالک زمین از اندلس در حکومت عبد الرحمن بن معاویه و ادریس فاطمی موسس ادارسه در مغرب اقصی سخن میرود که اولی از سنه 138 تا سنه 172 امیر اندلس بود و دومی از سنه 172 تا 177 حکومت کرده است و همچنین از ولایت سجلماسه در دست بنی المنتصر ذکری آمده یعنی بنومدرار که آغاز استقرار دولتشان در حدود 170 بود و نیز این زیج منحصرا مبنی بر زیج سدهانت هندی نبوده است چه بنقل یاقوت در معجم البلدان از ابو ریحان بیرونی فزاری از هرمس در باب تقسیم ایرانیان قسمت معمور عالم را بهفت کشور شرحی نقل کرده بوده است و فزاری گفته که هرکشور هفتصد فرسخ است و معلوم میشود ایرانیان کتب مختلفی را بهرمس حکیم یونانی موهوم نسبت داده بودند که در واقع مشتمل بر عقاید زردشتی خودشان بوده است1در همان زمان منصور کتب یونانی دیگر در احکام نجوم باید بعربی نقل شده باشد چه بقول نالینو ماشا الله سابق الذکر از منجمین همان عصر در کتاب خود که ترجمهء لاتینی قدیمی آن موجود است و در ونیز چهار بار(در سالهای 1493 و 1509 و 1519 و 1549 مسیحی)طبع شده اقوال متعددی از دوروثیوس یونانی از حکمای قرن اول مسیحی وانطیوخوس(انطیقس)از منجمین قرن دوم یا سوم مسیحی نقل میکند که دلیل بر وجود ترجمهء عربی کتب آن مؤلفین از یونانی یا سریانی بعربی در آن زمان است و چنانکه گفته شد اینکه فزاری اسطرلابی ساخته بوده نیز دلیل بر آنست که از کتب سریانی یا یونانی استفاده نموده بوده است و نیز ابو یحیی البطریق در همان عهد منصور چهار مقالهء بطلمیوس را در احکام نجوم بعربی ترجمه کرده بود."