نجات از دیدگاه شهید مطهری (ره) مقاله

قبسات زمستان 1382 و بهار 1383 - شماره 30 و 31 ، علمی-ترویجی (وزارت علوم/ISC (‎20 صفحه - از 187 تا 206 )

کلیدواژه ها: شمول‌گرایی مطهری نجات فطریت گوهر دیانت خدا استاد دین انسان شر استاد مطهری اسلام ایمان دوزخ

چکیده:

در این مقاله نگارنده می‌کوشد ابعاد گوناگون مسأله نجات و سرنوشت نهایی انسان‌ها را از دیدگاه استاد مطهری‌(ره) ‌تبیین و مبانی انسان‌شناختی و هستی‌شناختی آن را مشخص سازد. استاد مطهری در تحقیقی عمیق و همه جانبه با تأکید بر آموزه‌های قرآن و روایات معصومان‌علیهم‌السلام مردم را به لحاظ سرنوشت آخرتی دارای اصناف گوناگونی می‌داند:تفکیک میان مسلمان منطقه‌ای و مسلمان واقعی، کافر معاند و کافر غیر معاند، نامسلمان معتقد به خدا و قیامت، ونامسلمان غیر معتقد به خدا و قیامت، کافر قاصر و کافر مقصر، قاصر دارای عمل نیک و قاصر فاقد عمل نیک، ازمباحث مهمی است که در فهم منطق مخصوص قرآن در این موضوع حساس که استاد در صدد تبیین آن است، به طورکامل دخالت دارد.همچنین تفکیک میان نجات یافتگان از دوزخ و باریافتگان به بهشت و این‌که نه هر کس که سزاوار دوزخ نیست به‌ بهشت بار یابد، و نه هر کس که به بهشت می‌رود، طعم آتش دوزخ را نچشد، و این‌که ممکن است برخی از کسانی که در ظاهر منکرند، در واقع بی‌آن‌که خود بدانند، مؤمن باشند (توسعه در معنای معرفت و ایمان به خدا) و بازشناسی‌حقیقت دیانت، از جمله نکته‌های مهمی است که استاد مطهری در تبیین منطق قرآن در مسأله نجات مطرح می‌کند.

خلاصه ماشینی:

"بوعلی در ادامه سخن خود تأکید می‌کند: شما نباید چنین بپندارید که سعادت و خوشبختی در آخرت فقط یک نوع و یک درجه است، و فقط کسانی به آن دست می‌یابند که درعلم و معرفت به حقایق الوهی به کمال رسیده‌اند و نیز مپندارید گناهانی که هر از چند گاهی از آدمی سرمی‌زند، رشته رستگاری وی را گسسته، باعث شقاوت و بدبختی همیشگی او می‌شود؛ بلکه باید بدانید که آن‌چه آدمی را به نابودی می‌کشاند، نوعی خاص از نادانی‌است، و این قسم از نادانی میان افراد بشر اندک است (همان: ص‌328ـ327)، و گوش فرامده به سخن کسی که نجات و رستگاری رابه عددی اندک محدود می‌سازد، و نادان و گنه‌کار را برای همیشه از آن بی بهره می‌داند (همان)؛ و آن‌گاه خطاب به تنگ نظرانی که غالب مردم را شقاوتمند و اهل عذاب می‌شمارند، سفارش می‌کند که «استوسع‌ رحمة الله؛ رحمت خدای را گسترده بدان (همان). محقق سبزواری پا را از این نیز فراتر می‌نهد و ظواهر نصوص و روایات را با عقیده بوعلی ناسازگار نمی‌یابد و معتقداست: روایاتی که موهم ناسازگاری با این عقیده است، با روایاتی همانند خود تعارض دارد و آیاتی مانند «قلیل من ‌عبادی الشکور؛ اندکی از بندگان من شکرگزارند»، بر منافات با نظر بوعلی دلالتی ندارد؛ زیرا تقصیر بنده در ادای شکر،با آن منافاتی ندارد که شخص مقصر اهل نجات باشد؛ زیرا ممکن است مقصود شکری باشد که کاملان در ایمان به‌جا می‌آورند؛ به‌ویژه آن‌که «شکور» که در آیه آمده، صیغه مبالغه است؛ افزون بر آن‌که در همین آیه، از افرادی که‌شکرشان اندک شمرده شده، با واژه «عبادی» یاد شده که در آن اضافه عباد به یای متکلم، بیانگر شرافت اینان‌است، و بنابراین، قلیل بودن شکر که به منقصت اشعار دارد، با این اضافه تشریفی که از شرافت حاکی است، درتعارض است (سبزواری، 1981 ق: ج 7، ص 80)؛ البته حیکمان در این بحث، وارد جزئیات نمی‌شوند و درباره‌ ملاک‌های اعمال نیک و ملاک‌های مقبولیت عمل سخن نمی‌گویند."

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود